از تجاوز صدامیان به میهنمان چند روز گذشته بود؛ اما خرمشهر هنوز با قدرت مقاومت می‌کرد. به گونه ای که دشمن تنها برخی مناطق پیرامونی شهر را به دست آورده بود و هنوز راه زیادی برای رسیدن به مرکز شهر داشت چراکه سد مقاومت نیروهای مردمی و ارتشی های مستقر در شهر به شدت مقاومت می‌کرد؛ مقاومتی حماسی که کمتر کسی تجربه لمسش را به دست آورد.

در روزگاری که انقلاب تازه پیروز شده بود و امکانات تصویربرداری مثل امروز فراوان و در دسترس عموم نبود، یکی از کارگردانان مشهور کشورمان و چند مستندساز دیگر تصاویری از روزهای آغازین جنگ به ثبت رسانده‌اند که به قدر یک گنجینه ارزش دارد؛ تصاویری که می‌توان با آنها به سی و شش سال پیش رفت و چیزهایی درک کرد که با شنیدن داستان های آن روز هم ممکن نیست، چه برسد به دیدن فیلم هایی اغراق شده و روایت های گاه عجیب و غریبی که از آن روزها طرح می‌کنند.

البته از آن روزها تصاویر زیادی در دست نیست و همین دلیلی دیگر برای بالا بردن ارزش قاب های برجای مانده از روزهای نخست جنگ تحمیلی و مقاومت مثال زدنی خرمشهر است. تصاویری مستند که یکی از معدود افراد باقی مانده در شهر به ثبت رسانده تا چند ده سال پس از آن واقعه بزرگ، دستمایه ای برای درک گوشه ای از حال و روز مدافعان میهنمان در دست باشد، به ویژه آنکه تغییر نسل فرصت درک جنگ را از بخش بزرگی از جمعیت کشورمان گرفته است.

رسول ملاقلی پور، یکی از مستند کنندگان آن روزهاست؛ کارگردان نام آشنا و فقید ایرانی که در روزهای ابتدایی تجاوز صدامیان، خود را به خرمشهر رساند و ثبت لحظاتی را عهده دار شد که حالا بخشی از تاریخ معاصر کشورمان است و به رغم تلخی هایی که داشت، به یکی از غرورآفرین ترین اتفاقات تاریخ کشورمان بدل شد؛ حکایت مقاومت، سقوط، اشغال، آزادسازی و البته تحمیل یکی از بزرگترین شکست های دشمن در تاریخ.

او که با شروع جنگ به عنوان عکاس و خبرنگار خود را به خرمشهر رسانده بود، تا سقوط شهر و تبدیل آن به خونین شهر، همگام با رزمندگان کشورمان به نقاط مختلف شهر سر می‌کشید، خبر تهیه می‌کرد و عکس می‌گرفت و علاوه بر اینها فیلمبرداری از گوشه ای از اتفاقات آن روزها را نیز عهده دار شد و نشان داد، ترسی از اتفاقات احتمالی ندارد و به خوبی آگاه است که کجای تاریخ ایستاده!

ماحصل چنین روحیه ای در برخی مستندسازان و عکاسان آن دوران، تصاویری است از نخستین و تنها جنگ خیابانی رخ داده در کشورمان در دوران معاصر؛ اتفاقی که به این صورت در هیچ شهر دیگر کشورمان رخ نداد و تکرار نشد و از این روی، تعداد بسیار اندکی از هموطنانمان تجربه حضور در آن را به دست آوردند و با جزئیات آن آشنا شدند؛ تنها شماری از نیروهای مردمی (اعم از زن و مرد)، ارتشی های مستقر در منطقه و تکاوران نیروی دریایی و معدود داوطلبانی که خود را سریع به این خطه رسانده بودند.

آن هم در شرایطی که دشمن از مرز شلمچه تا پل نو را با سرعت طی کرده و در آنجا به دست نیروهای مقاومت تا ساعت های متمادی زمین گیر شده و تلفات داده بود و پس از کش و قوس های فراوان به شهر رسیده و تلاش داشت عقب افتادن از برنامه اش برای فتح شهر را هر جور که شده جبران نماید. تلاشی که سد مقاومت ایرانیان مانع از تحققش بود و خدا می‌داند اگر معدود روایت های مانده از آن مقاومت و تصاویر ثبت شده در دوربین امثال ملاقلی پور نبود، چقدر درباره چند و چونش اطلاع داشتیم.
 

 

مسجد جامع خرمشهر - 3 مهر 1359

مسجد جامع خرمشهر، ستاد هماهنگی مدافعان شهر بود

منازل مسکونی اداره برق - پیوستن قهرمانان ارتش به مردم در دفاع از شهر

خیابان فخر رازی، جنب مدرسه مهرگان - تکاوران نیروی دریایی مشغول مبارزه با دشمن - 10 مهر 1359

پشت بام یکی از خانه ها در خرمشهر - نیروهای ارتش، سپاه و مردم دوشادوش هم مشغول نبرد

خیابان 40 متری خرمشهر - 2 مهر 1359

انتقال نیروهای مردمی به مناطق درگیری - 5 مهر 1359

نیروهای مدافع علاوه بر جنگ، وظیفه کمک و غذا رسانی به معدود اهالی خرمشهر که در شهر مانده بودند را نیز داشتند - عکاس: سعید صادقی

یروهای مردمی با تجهیزات سبک خود بارها لشکرهای زرهی عراق را تا لب مرز به عقب راندند - 5 مهر 1359

نیروهای مردمی مدافع خرمشهر تدارکات مناسب نداشتند و نان، پنیر و هندوانه تنها غذای آنان بود