حسن رحیم‌پور ازغدی پژوهشگر و دین شناس اسلامی در نشست هیئت‌های انقلابی که امشب (سه شنبه 27 مهر) در حوزه اسلامی دانشگاهیان برگزار شد، در سخنانی ضمن تسلیت به مناسبت فرا رسیدن ایام محرم و صفر و عزاداری امام حسین(ع) و 72 تن از یاران باوفای ایشان گفت: اگر حرکت امام حسین(ع) انقلابی بوده که اینگونه هست، عزاداری انقلاب هم معنادار است و اگر آن حرکت هیچ ارتباطی با ابعاد سیاسی و ولایت به مفهون زعامت و مناسبات اجتماعی نداشته و صرفاً یک رابطه عرفانی خاص بین خدا و امام بوده است، طبیعی است که عزاداری و هیئت آن هم نمی‌تواند انقلابی و یا غیر انقلابی باشد. 

وی با طرح این سوال که آیا حرکت نهضت قیام امام حسین(ع) اساساً بعد سیاسی و انقلابی نیز داشته است یا خیر، تاکید کرد: ما در پاسخ به این سوال نادرست و یک بعدی باید بگوییم که هر دو در طول تاریخ تجربه شده و طرفدارانی نیز داشته است. 

این پژوهشگر و دین شناس اسلامی به رویکرد دیگری نسبت به واقعه عاشورا اشاره کرد و افزود: در رویکردی دیگر اینطور عنوان می‌شود که امام حسین(ع) مانند سایر رهبران به عنوان یک سیاستمدار مدعی حکومت می‌شود و در یک مبارزه نابرابر نیز قرار می‌گیرد، و برایش اهمیتی ندارد که چه اتفاقی می‌افتد، پس اشتباه کرده و اگر می‌دانسته که شهید می‌شود، صرفاً یک حرکت انتهاری و استشهادی بوده است. 

ازغدی تاکید کرد: کسی می‌تواند انقلابی و سیاسی باشد و حرکت سیاسی و استشهادی انجام بدهد و آن را پیروزی تلقی کند، این‌ها فقط از عهده امام حسین(ع) طبق این رویکرد بر می‌آید. 

وی اضافه کرد: براساس این رویکرد حرکت امام حسین(ع) صرفاً سیاسی و به دنبال حاکمیت و گسترداندن عدالت اجتماعی است.

این پژوهشگر و دین‌شناس اسلامی با انتقاد به این رویکرد که حرکت امام حسین(ع) در روز عاشورا صرفاً سیاسی بوده است گفت: با این تفاسیر معنویت، خدا،‌آخرت و عرفان چه می‌شود؟ بنابراین اینها را باید هیچ در نظر گرفت؟ در یک محاسبه سیاسی جای چنین بحث‌هایی وجود ندارد؛ در این رویکرد حرکت امام حسین(ع) و عاشورا صرفاً بعد انقلابی دارد.

ازغدی به رویکردی دیگری نسبت به واقعه عاشور و قیام امام حسین(ع) اشاره کرد و تصریح کرد: در این رویکرد کل مسئله عاشورا را در یک عشق خصوصی بین خدا و امام و حرکت اساتیری رمزی و نمادین خلاصه می‌کنند که معنای آن را فقط امام و خدا می‌داند، یعنی هدف اصلی شهادت است. در این جا هم حرکت استشهادی مطرح می‌شود، اما هدف امام اصلاح جامعه‌ نیست، بلکه سلوک صوفیانه شخصی و فقط مخصوص امام حسین(ع) است که پروژه‌ای با تاریخ مصرف خاص است. 

وی به تشریح رویکرد عارفانه واقعه عاشورا اشاره کرد و گفت: در این رویکرد فقط یک صوفی عاشق مطرح می‌شود که می‌خواهد یک تئاتر تاریخی را جلو دهد و هیچ نظری نیز به ابتلائات جامعه ندارد؛ در این نگاه معلوم است که عزاداری انقلابی اصلاً معنی ندارد و صرفاً عزاداری باید عاشقانه باشد و هرچقدر هم که خود را خونین و مالی کنی و دل‌ها را به ریا در بیاوری، این عشق دوباره زنده می‌شود و  افراد به واسطه اتصال به یک عشق مورد آمورزش قرار می‌گیرند. 

این پژوهشگر و دین شناس اسلامی با تاکید طبق این نگرش  امام حسین(ع) شهید شد که شفیع ملت قرار گیرد، این باور را مسیحیان نیز نسبت به حضرت عیسی دارند که در هر دو این تفاسیر بخشی از واقعیت وجود دارد، اما بخشی از ضد واقعیت نیز در آنها نهفته است. 

ازغدی با بیان این که امام حسین(ع) به طور مکرر گفته‌اند که برای اصلاح امّت جدم قیام می‌کنم افزود: ایشان بارها گفته‌اند که حکومت یزید را به رسمیت نمی‌شناسد. در تعابیر سیدالشهدا مفاهیمی داریم که همواره مبارزه با ظلم در آنها نهفته است، از طرفی کلماتی هم داریم که بعد سلوکی و معنوی دارند. 

وی اضافه کرد: از امام حسین(ع) در جایی می‌پرسند که برای چه به جنگ می‌روید، ایشان می‌گویند که خداوند می‌خواهد مرا کشته ببیند. 

این پژوهشگر و دین شناس اسلامی با بیان این که اگر نگاه واقع بینانه به حرکت امام حسین(ع) در کربلا داشته باشیم می‌بینیم که حرکت عاشورا یک نهضت عبادی و سیاسی است، افزود:  امام حسین(ع) آگاهانه به سمت شهادت رفته و اهداف سیاسی و عبادی هم داشته است. امام حسین(ع) یک عارف جهادی است، مگر می‌شود کسی عارف باشد و ترسو هم باشد؟ 

ازغدی ادامه داد: امام خمینی(ره) در عرفان نظری و عملی یک عارف حقیقی بود و با عرفان حقیقی توانست مقابل شاه بایستد، معنویت حقیقی این است. آنهایی که می‌ترسند معنویت ندارند.

وی با تاکید بر این که انقلابی بازی یک مفهوم غلط سیاست‌زدگی است خاطر نشان کرد: در دوره‌ای شریعت‌بازی و مقدس مآبی باب شد، اما باطن نبود، این موضوع در دین یهود رخ داد که بعدها گریبان مسیحیت و اسلام را نیز گرفت.

این پژوهشگر و دین شناس اسلامی در بخش دیگری از سخنانش معنویت، عدالت، اخلاق و امر به معروف را آدابی عبادی و سیاسی دانست و با طرح این سوال که چرا دین و دنیا را جدا از هم تصور کرد گفت: امام حسین(ع) در قضیه عاشورا هر دو جریان ریاکاری و صوفی مسلکی را جدا کردند، ایشان حرکت عاشورا را یک حرکت بالله و با علم به شهادت و اصلاح امت رسول خدا قلمداد می‌کردند.

ازغدی با بیان این که امروز نمونه‌هایی از عزاداری‌هایی داریم که نمونه‌ای از افراط و تفریط هستند و می‌خواهند روح حرکت امام حسین(ع) را مُثله کنند، تأکید کرد: باید امام حسین(ع) را جامع شناخت، حکومت‌هایی در تاریخ داریم که شیعه را برای حفظ حکومتشان سرکوب می‌کردند، امروز هم در بسیاری از جوامع اهل سنت دوستداران اهل بیت با ظاهر صوفی مسلک رایج هستند.

وی اضافه کرد: کشوری را دیده‌ام که اهل سنت یک ماه برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنند، تفاوت شیعه و سنی در حبّ امام حسین(ع) نیست، بلکه شیعه حرفش این است که بالاتر از عزاداری برای آن حضرت مسئله امامت مطرح است که باید از این خاندان تقلید کنیم. ولایت را نباید از خلافت جدا کنیم.

این پژوهشگر و دین شناس اسلامی با بیان این که صرفاً برانگیختن احساسات در عزاداری‌ برای امام حسین(ع)، سبک عزاداری شیعی نیست اظهار کرد: در عزاداری‌ها هم باید به بعد معنی عزاداری امام حسین(ع) و هم بعد عرفانی واقعه عاشورا توجه داشته باشیم. 

ازغدی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر این که تمام افرادی که به سراغ سیاست بدون معنویت رفته‌اند هر چقدر هم که انقلابی باشند خراب کرده‌اند، گفت: کسی که در دوران انقلاب مقابل رژیم ستم‌شاهی ایستاده کرد، اگر نتواند امروز در برابر قدرت، شهرت و شهوت مقابله کند نشان دهنده نبود معنویت در زندگی اینگونه افراد است. 

وی در پایان خاطر نشان کرد: نهضت امام حسین(ع) یک نهضت عبادی سیاسی است و باید 2 بعد عرفانی و سیاسی را در عزاداری‌ها برای امام حسین(ع) در نظر بگیریم.