به گزارش صبح رزن به نقل از  خبرگزاری فارس از همدان، سال‌هایی بود که شنیدن خبر ایجاد فروچاله‌ در دشت کبودراهنگ برای کسی تعجبی نداشت و خالی شدن زمین برای مردم عادی شده بود.

سال‌هایی که بنا بر مصلحت یا منافع برخی افراد پوپولیست، انسداد چاه‌‌های غیرمجاز که رگ‌های حیاتی دشت کبودراهنگ را خشکانده بودند، انجام نمی‌شد فروچاله‌های دشت کبودراهنگ یکی پس از دیگری رخ می‌نمود تا هراس را در دل و جان مردم منطقه بیشتر کند.

سال‌هایی بود که مردم به طمع کسب درآمد و سود بیشتر ذخایر باارزش‌تر از گنج آبی را غارت کردند و در آن زمان کسی نبود آنها را از آینده‌ای خشک و همراه با ریزگرد مطلع کند.

سال‌هایی بود که دشت کبودراهنگ  یکی از دشت‌های سرسبز همدان محسوب می‌شد ولی دست‌اندازی به ذخایر چندصد ساله بدون برنامه و نظارت این دشت را به بیابان و به یکی از کانون‌های ریزگرد تبدیل کرده است.

سال‌هایی بود که مجوز حفر چاه را با رابطه و رانت برای مردم می‌گرفتند تا به وقت خود بهترین بهره‌برداری را داشته باشند که همان وضعیت بیچارگی کشاورزان منطقه را رقم زده است.

سال‌هایی بود به جای جذب اعتبارات ملی برای ساماندهی و اجرای طرح‌های نیروگاه مفتح توان را در سخنرانی‌هایی خوشایند مردم صرف کردند تا مردم را نسبت به برخی اقدامات بدبین کنند.

سال‌هایی بود که با تصویب قوانین، قیمت آب را بی ارزش کردند که امروزه سبب شده تا آب در بخش کشاورزی درست مصرف نشود.

سال‌هایی بود که حفاظت و نظارت بر روند بهره‌برداری از چاه‌ها اهمیت و جایگاهی بین کسی نداشت و امروز سبب شده تا مردم منطقه خشکسالی را بیشتر از هر جای این استان درک کنند.

سال‌هایی بود که تنها برخی تفکر «نوک دماغ دیدن» را داشتند و فکری برای نسل آینده نداشتند چراکه هر چه منابع آبی بود را تا حد امکان و بیشتر از آن مصرف کردند.

بیچارگی مردم را کسانی رقم زدند که کشاورزان را به برداشت بی‌رویه و بدون حساب کتاب از منابع آبی زیرزمینی ترغیب و تشویق کردند تا امروز فرزند همان کشاورز به جای قرار گرفتن در مسیر آبا و اجدادی خود راه مهاجرت و حاشیه نشینی را پیش گیرد.

آن سال‌ها گذشت و روزهای خوش از راه رسید، روزهای که حفاظت از منابع آبی به اصلی اساسی در کشور تبدیل شد تا حفظ آب به یک فرهنگ در جامعه تبدیل شود که البته هنوز جای کار بسیاری وجود دارد.

حساسیت نسبت به مدیریت بحران آب و تاکید نمایندگان مجلس بر انجام راهکارهای موثر، تصویب قانون انسداد چاه‌های غیرمجاز و طرح احیا و تعادل بخشی راه را بر وزارت نیرو و شرکت ‌های آب منطقه‌ای ترسیم می‌کند.

سال‌های قبل یکی از نمایندگان مجلس در جمع مردم بخش قهاوند از انسداد چاه‌های غیرمجاز کشاورزی توسط دولت انتقاد کرد و گفت که اجازه چنین کار داده نمی‌شود که حال شاهد خشک شدن چاه‌های مجاز این منطقه هستیم.

ایجاد فروچاله، خشکسالی و بیابانی شدن سبب برداشت بی‌رویه آب از ذخایر زیرزمینی است و اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی که انسداد چاه‌های غیرمجاز یکی از بندهای آن است در سال‌های اخیر سبب بهبود سطح ایستایی آب‌های زیرزمینی بویژه دشت کبودراهنگ شده است.

فروچاله بر اثر خارج شدن آب از حفره‌های سنگ بستر آهکی و ریزش لایه‌های زمین بر اثر فشار وارده رخ می‌دهد و در لایه‌هایی که آب از سنگ‌های آهکی تخلیه شده فروچاله ایجاد می‌شود.

در حال حاضر 25 مورد فروچاله در استان همدان شناسایی شده که آخرین فروچاله در روستای بابان کبودراهنگ به علت برداشت بیش از حد از منابع آبی زیرزمینی ایجاد شده است.

خطری بافت روستاها را تهدید نمی‌کند چراکه بیشتر فروچاله‌ها در صحرا و مزارع کشاورزی ایجاد شده است اما اگر از برداشت‌های غیرمجاز و بی‌رویه از منابع آبی جلوگیری نمی‌شد مشخص نبود چه اتفاقی برای این روستاها رخ دهد.

بیشتر فروچاله‌ها در دشت‌های مطالعاتی کبودراهنگ، رزن و قهاوند است به طوری که مهمترین روستاها بابان، جهان‌آباد، همه‌کسی وکردآباد هستند، وجود فروچاله‌هایی در حوالی نیروگاه مفتح در آینده تهدیدی به شمار می‌آید که به منظور جلوگیری از وقوع حوادث، خط انتقال پساب تصفیه‌خانه فاضلاب همدان به نیروگاه اجرایی شد تا از آب‌های زیرزمینی کمتر برداشت شود.

ایجاد فروچاله با کیفیت آب و گازدهی آن ارتباط دارد به طوری که وقتی آب کم شود غلظت املاح بالا می‌رود و در لایه‌های زمین‌شناسی اگر سنگ‌هایی که لابلای آن آب قرار دارد از جنسی باشد که در برخورد با آب گاز ایجاد کند، این اتفاق می‌افتد که نشان‌دهنده کاهش کیفیت آب است.

در برخی روستاهای استان همچون عمان رزن این اتفاق افتاده بود به طوری که در چاهی به علت گازدهی، آب فوران می‌کرد همچنین در برخی قنوات شهرستان‌های فامنین و قهاوند نیز این موضوع پیش آمده است که این آب برای شرب مناسب نیست اما برای مصارف کشاورزی و صنعتی با تایید آزمایشگاه می‌توان استفاده کرد.

منابع آبی اداره منابع آب شهرستان کبودراهنگ در سه محدوده مطالعاتی کبودرآهنگ، قروه- دهگلان و گل تپه- زرین‌آباد قرار دارد که محدوده مطالعاتی کبودراهنگ با وسعت 3 هزار و 448 کیلومترمربع از زیرحوضه‌های رودخانه قره چای و دریاچه نمک محسوب شده و وسعت دشت در برگیرنده آبخوان اصلی 5 هزار و 186 کیلومترمربع است.

به منظور کنترل کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی(آبخوان) ماهیانه سطح آب 51 حلقه چاه مشاهده‌ای و آبدهی 41 منبع آب انتخابی شامل چاه، چشمه و قنات اندازه‌گیری می‌شود.

متوسط بارش‌های جوی بر اساس آمار ایستگاه‌های موجود 325 میلی‌متر است که میزان تخلیه منابع آب زیرزمینی توسط چاه، چشمه و قنات برابر 490 میلیون مترمکعب در سال برآورد شده است.  

در طول دوره بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در محدوده 67-86 آبخوان اصلی دشت متوسط سالانه، افت 1.62 متر و کاهش حجم مخزن معادل 75.5 میلیون مترمکعب مواجه است.

توسعه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی دشت کبودراهنگ در آذرماه سال 1372 به علت منفی شدن بیلان و بروز افت مداوم در سطح آب، توسط وزارت نیرو براساس ماده 4 قانون توزیع عادلانه آب ممنوع اعلام شد.

در این منطقه متاسفانه علاوه بر خشک شدن تدریجی سفره آب زیرزمینی که از حواشی دشت شروع شده، در سال‌های اخیر شاهد ایجاد فروچاله‌هایی با ابعاد خطرناک در منطقه هستیم که موجب تهدید در بروز خسارات مالی و حتی جانی است.

اگر وضعیت انسداد چاه‌های غیرمجاز در سال‌های اخیر با جدیت پیگیری نمی‌شد امروز 25 فروچاله حداقل به دو برابر این تعداد افزایش یافته بود و دیگر نه تنها آبی برای زندگی در روستاهای دشت کبودراهنگ وجود نداشت بلکه دیگر امنیت جانی کشاورزان نیز با مخاطره مواجه می‌شد.

انتهای پیام/