در گفت و گو با مدیر تاریخ شفاهی مرکز اسناد و کتابخانه همدان نقش و جایگاه ایستادگی مردم همدان در این نهضت را بررسی کرده ایم.

مدیر تاریخ شفاهی مرکز اسناد غرب کشور در گفت و گو با خبرنگار عصر همدان گفت:بعد از نخست وزیری دکتر مصدق کشور به مدت ۱۸ ماه در تحریم‌های شدید و بدون پول نفت اداره شد.

محمد حسین یزدانی راد اظهار کرد:در این ۱۸ ماه کشور در شرایط بسیار سختی قرار داشت بصورتی که بدون درآمدهای نفتی وضعیت بودجه بشدت با مشکلات جدی روبرو شد.

وی با بیان اینکه در چنین شرایطی راهکار دولت ارائه اوراق قرضه بود ادامه داد:دکتر مصدق با ارائه اوراق قرضه و فروش آن از مردم برای اداره ی کشور بهره برد و بازرگانان و تجار نقش بسزایی در این اقدام داشتند .

مدیر تاریخ شفاهی مرکز اسناد حضور و نقش ماندگار و بازرگانان همدانی را در خرید اوراق قرضه بسیار بارز و ویژه برشمرد و افزود:در اسنادی که از نامه نگاری های تجار همدانی باقی مانده است نامه های بسیار مهم از حمایت این افراد از نهضت ملی نفت و خرید اوراق قرضه وجود دارد.

یزدانی راد با اشاره به یکی از نامه های که از همدان به عنوان حمایت از ملی شدن نفت به دولت مصدق ارسال شده است افزود:در این تجار اتاق بازرگانی همدان به ریاست بطاییان بر حمایت از نهضت ملی نفت،دکتر مصدق و خرید اوراق قرضه در جهت کاهش مشکلات کشور تاکید کرده اند.

وی با اشاره به حضور چهره های نظیر کاظم حسینی داور،غلامرضا وزیری ،محمد ستاری و علی پوینده در مبارزات مردم همدان در جریان ملی شدن صنعت نفت ادامه داد:در واقعه ۳۰ تیر و فتوای جهاد آیت الله کاشانی در جهت حمایت از دولت مصدق و برکناری قوام از نخست وزیری مردم همدان به رهبری تنی چند از این مبارزان و همراه با مبارزان و کفن پوشان کرمانشاهی به سمت تهران حرکت کردند .

یزدانی با بیان اینکه مردم همدان از کفن پوشان کرمانشاهی که قصد حرکت برای شرکت در قیام ۳۰ تیر را داشتند استقبال بی نظیری نشان دادند گفت:این نشان دهنده عمق گرایشات ملی و مذهبی مردم همدان است.

مدیر تاریخ شفاهی مرکز اسناد با اشاره به ارتباط مستمر مبارزان همدانی با آیت الله کاشانی در طول حرکت به سمت تهران افزود :حتی فرماندار همدان در آن زمان که شخصی به نام احمد جهانسوز بوده است از دستور دولت مرکزی برای مانع شدن از حرکت کفن پوشان به تهران سرپیچی کرده و مانع از حرکت مبارزان کفن پوش همدانی نشده است.

یزدانی راد با اشاره به موفقیت قیام ۳۰ تیر به رهبری آیت الله کاشانی و بازگشت مصدق به نخست وزیری اضافه کرد:در بازگشت کفن پوشان و مبارزان همدانی از قیام ۳۰ تیر در روستای کوریجان مردم همدان استقبال بی نظیری از این مبارزان صورت دادند.

وی این روحیه را نشان دهنده نقش مقاومت و ایستادگی در مردم همدان دانست و افزود:مردم این مبارزان را بر روی دوش خود تا میدان امام ره فعلی همراهی کردند .

یزدانی راد نقش جمعیت مسلمانان مجاهد شعبه همدان را در پیگیری مسایل مذهبی در برهه ملی شدن نفت مهم برشمرد و گفت:اشخاصی نظیر احمد عرب زاده و محمود طهوری در مبارزه با برخی منکرات نظیر مشروبات الکلی اقدامات جدی داشته اند و در این خصوص نامه های متعددی جهت ممنوعیت این منکرات ارسال کرده اند.

مدیر تاریخ شفاهی مرکز اسناد همدان با بیان اینکه شهر همدان و فعالین آن نقش پررنگ در برهه مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت داشتند افزود:روزنامه مبارزه همدان به مدیریت ابولحسن سالمی، ندای اکباتان به مدیریت حسین زرگری، ندای میهن با مدیریت حسن حاجیلیو و ناطق همدان با مدیریت محمد پرویز از جرائد و رسانه های اثرگذار آن زمان در همدان بودند.

انتهای پیام/م