پروردگار در هر ۱۲ ماه قمری خود یک فضیلت و اعمال بسیار خاص و مخصوص به همان ماه را معرفی کرده که بعضی از آنان مستحب و بعضی واجب است و عمل کردن به آن می‌تواند منجر به سعادت رسیدن و افزایش اخلاص در انسان شود.

یکی از ماه‌های پرفضیلت و بابرکت که پروردگار تأکید زیادی در انجام اعمال آن دارد ماه مبارک رمضان است، به‌طوری‌که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب، ماه رمضان به این نام خوانده‌شده است، زیرا گناهان را می‌سوزاند.»

رمضان در لغت از «رمضاء» به معنای شدت حرارت گرفته‌شده و به معنای سوزانیدن است زیرا در این ماه تمام گناهان انسان بخشیده و سوزانده می‌شود، همچنین تنها ماه قمری که نامش در قرآن آمده و جنگ در آن به‌جز در (مواقع دفاع) حرام است ماه رمضان است.

ماه رمضان در پیشگاه پروردگار جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد به‌طوری‌که این ماه را ماه مهمانی خدا نامیده و حضرت محمد (ص) ماه رجب را ماه خدا و ماه شعبان ماه خود و ماه رمضان، ماه امت خودشان می‌داند.

ماه رمضان به جهت نزول کتب آسمان قرآن در این ماه، توفیق روزه گرفتن، تقویت تقوا، پرهیزگاری، دوری از عذاب‌های دنیوی و اخروی، آرامش روان و جسم، جلوگیری از نفوذ شیطان، وجود شب‌های قدر، فضائل بسیار زیادی داشته و از نگاه خداوند ماه رمضان میان ماه‌های سال قمری برترین است.

در آیات و روایات و در قرآن کریم خصوص برکات انجام اعمال ماه رمضان سفارش‌های بسیار زیادی به مؤمنان شده است به‌طوری‌که می‌توان این ماه را زمانی برای راهنمایی مردم، بیان راه، روش هدایت و جدا ساختن حق از باطل دانست.

اعمال روز نخست ماه مبارک رمضان

اوّل: غسل نمودن در آب جارى و بر سر ریختن سى کف دست آب، که در تمام طول سال باعث ایمنى از همه دردها و بیماری‌هاست.

دوم: کفى از گلاب به روى خویش بزند تا از خوارى و پریشانى‏ نجات یابد و قدرى هم به سرخود بمالد تا در آن سال از سرسام [در برخى نسخه‌ها: برسام، به معنى بیمارى سینه] ایمن گردد.

سوّم: دو رکعت نماز اول ماه را بجا آورد و صدقه بدهد.

چهارم: دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره‏هاى «حمد» و «انّا فتحنا» را و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره دیگرى را که بخواهد بخواند تا حق‌تعالی در آن سال بدی‌ها را از او دور سازد و تا سال آینده در پناه خدا باشد.

پنجم: پس از طلوع فجر این دعا را بخواند:

اللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا صِیَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ.

خدایا ماه رمضان رسید، تو روزه‏اش را بر ما واجب نموده‏اى و قرآن را در آن براى‏ هدایت مردم و دلایل روشنى از هدایت و شناسایى از باطل نازل کرده‏اى. خدایا ما را بر روزه‏اش یارى کن و آن را از ما بپذیر و این ماه را از ما به سلامت دریافت کن و آن را براى ما از سوى خویش در آسانى و عافیت سالم بدار، همانا تو بر هر چیز توانایى.

ششم: دعاى چهل ‏و چهارم صحیفه کامله را اگر در شب قبل نخوانده بخواند.

منبع: فارس