یه گزارش صبح رزن به نقل از همدان پیام، به روستایی می‌رویم از توابع شهرستان رزن که در 22 کیلومتری آن و 3 کیلومتری قروه درجزین واقع شده است. اهالی این روستا به زبان ترکی صحبت می‌کنند. شغل سنتی مردم این روستا از زمان‌های قدیم کشاورزی بوده است و دامداری نیز پیشه دیگر این مردم سختکوش است اما این روزها به عنوان مرکز ارزشمند یک هنر نه‌تنها در استان بلکه در کشور محسوب می‌شود.
روستای کاج، روستایی با آب و هوای خوش، مزارع سرسبز و مردمانی خوش‌ذوق است. هنری که این آبادی را پرآوازه کرده، هنر قاب‌سازی است؛ هنری که به وسیله اهالی آن به یک شغل اصلی و البته پردرآمد تبدیل شده است. تاریخچه قاب عکس‌سازی در روستای کاج به حدود 43 سال قبل بازمی‌گردد. این هنر توسط فردی به نام براتعلی صفاری در این روستا پا گرفت.
 کاج؛ مرکز تولید قاب عکس سنتی در کشور
معاون سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان درباره این روستای پرگوهر می‌گوید: سالانه حدود 10 میلیارد تومان نصیب اهالی این روستا می‌شود و به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولیدکننده قاب عکس سنتی در کشور مطرح است.
حمیدرضا قاسمی با بیان اینکه در این روستا هیچ فردی را نمی‌توان پیدا کرد که بیکار باشد، افزود: روستای کاج با درآمد میلیاردی خود از دو جهت متفاوت از دیگر روستاهای کشور است. اول به دلیل همت بلند مردمان این روستاست که توانسته‌اند در تولید اقتصادی و ایجاد اشتغال برای جوانان روستا یا روستاهای مجاور مؤثر باشند و دلیل دیگر انتخاب این روستا به عنوان روستای نمونه گردشگری است.
وی عمده محصولات این روستا را تولید قاب عکس، قاب آینه و میز آرایش عنوان کرد و افزود: به طور میانگین درآمد ماهیانه هر خانوار در روستای کاج بیش از 700 هزار تومان است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان رزن نیز با اعلام اینکه این روستا جزو خوشه صنعتی محسوب می‌شود، گفت: حدود 55 کارگاه قاب‌سازی در روستای کاج فعالیت دارند.
حمیدرضا زارعی با اعلام اینکه 300 نفر در این روستا مشغول فعالیت در این هنر هستند، خاطرنشان کرد: اهالی روستا بیشتر تولیدات خود را به شهرهای تهران، کرمانشاه، فارس، اصفهان، خوزستان و قم صادر می‌کنند.
وی در مورد صادرات به کشورهای خارجی نیز گفت: اهالی روستا به طور غیرمستقیم و با واسطه؛ محصولات چوبی خود را به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌کنند.
زارعی اضافه کرد: مردم روستای کاج سالانه حدود 40 هزار قاب عکس، قاب آینه و کنسول تولید می‌کنند که این فعالیت، زمینه‌ساز رفاه اقتصادی خوبی برای آنان شده است.
این مسئول در مورد طرح‌های به کار رفته در هنر قاب‌سازی این روستا هم گفت: بیشتر نقوش و طرح‌ها زاییده خیال و استعداد تولیدکنندگان آن است به طوری که بیش از 50 طرح و مدل در محصولات چوبی روستای کاج استفاده می‌شود.
زارعی در ادامه سخنان خود افزود: متأسفانه برخی اهالی روستا به دلیل کمبود امکانات و مشکلات فروش  به تهران مهاجرت کرده‌اند و شغل خود را در تهران ادامه می‌دهند.
پای گفتگوی اهالی روستا که می‌نشینی، از عشق و علاقه خود به کارشان می‌گویند. اهالی روستا حسابی در این کار خبره شده‌اند و هنر خود را جزئی از زندگی و روح خود می‌دانند. این تولیدکنندگان خوش‌ذوق در کار خود بیشتر از طرح‌های سنتی استفاده می‌کنند. آنان به دو روش کنده‌کاری روی چوب یا قالب روی بدنه کار می‌کنند. چوب مورد استفاده آنان نیز بیشتر چوب درختانی چون راش، افرا، چوب سفید، زبان‌گنجشک، گردو و توسکا است. آنها کل مراحل کار را در داخل روستا انجام می‌دهند؛ از طراحی گرفته تا برش و ساخت و رنگ‌آمیزی البته گاهی اوقات ماده اولیه خود (چوب) را از شمال تهیه می‌کنند. در دست‌ساخته‌های هنرمندان این روستا از نقاشی یا خوشنویسی نیز استفاده می‌شود که باعث جلوه‌گر شدن آثار آنان می‌شود. تنوع از ویژگی‌های مهم آثار چوبی روستای کاج است.
عبدالهی یکی از اهالی روستای کاج است. وی می‌گوید: اهالی روستا در ماه بین 80 تا 100 میز کنسول، قاب آینه و قابل عکس می‌سازند که قیمت آنها از 130 هزار تومان تا 350 هزار تومان است. وی افزود: نصف درآمد مردم روستا صرف تهیه مواد اولیه می‌شود و نصف آن نیز سود خالص است. این هنرمند، مشکل اهالی روستا را حضور دلالان و واسطه‌گران می‌داند و می‌گوید اگر بتوان آنها را از چرخه تولید حذف کرد، سود هنرمندان چند برابر خواهد شد.
 ایجاد بازارچه و نمایشگاه برای عرضه محصولات روستا
وی همچنین ایجاد بازارچه‌ها و نمایشگاه‌ها را راهکار مناسبی می‌داند که روستاییان می‌توانند به راحتی محصولات خود را در آنجا عرضه کنند و بازار خود را رونق دهند.
روستای کاج روستایی است سرسبز اما روستاییان برای تولید بیشتر نیاز به چوب دارند که در این خصوص چه خوب است که دولت به فکر راه حل و کاشتن نهال‌های جایگزین در روستا باشد. روستای کاج روستایی است کوچک که مردمان آن اگر تا دیروز دست‌های پینه بسته‌شان در دل خاک در پی کاشت و برداشت بود امروز فرزندان آنها در کنار پدر و مادر دست در هنر نابی دیگر دارند.
قاصدک