تا به حال برای شما پیش آمده که صبح‌ها زمانی که از خانه بیرون می‌روید، با صحنه‌های دلخراشی از دزدی قالپاق و یا ماشین‌هایی که به جای چرخ آنها فقط چند تکه آجر قرار گرفته، مواجه شده باشید؟
عکس‌العمل شما با مشاهده چنین صحنه‌هایی چیست؟ شاید شما هم از آن دسته افرادی باشید که با مشاهده این صحنه‌ها از عصبانیت هرچه را که به‌زبانتان می‌آید، بیان می‌کنید. اما به راستی تا به حال با خود فکر کرده‌اید افرادی که دست به چنین اقداماتی می‌زنند چه کسانی هستند و از چه ویژگی شخصیتی برخوردارند؟
*قالپاق دزدی و مسائل پیرامون آن
همه ما تا به امروز بار‌ها اصطلاح قالپاق دزدی را شنیده‌ایم و یا به نوعی با موضوع قالپاق‌دزدها مواجه شده‌ایم، اما جالب است که بدانید اصطلاح قالپاق‌دزدی صرفاً برای دزدی قالپاق‌های یک ماشین به کار نمی‌رود و منظور از به کار بردن این اصطلاح دزدی‌های کوچک و به اصطلاح خرده دزدی‌ها در اجتماع است.
پدیده خرده دزدی از بردن قالپاق ماشین‌ها تا تکه آهن‌های میله‌های گاز و آسیب رساندن به اموال مردم را شامل می‌شود که متأسفانه این موضوع در چند وقت اخیر به ویژه بعد از انتخابات در شهرهای بزرگ و صنعتی به‌شدت افزایش یافته است.
شاید در نگاه اول بردن یک تکه آهن و یا یک قالب قالپاق ماشین زیان آنچنانی به کسی وارد نکند اما ادامه یافتن این موضوع و گسترش آن می‌تواند در ابعاد مختلف اجتماعی ـ فرهنگی و زندگی شهروندی تأثیرات منفی داشته باشد.
*اختلالات روانی و هویت شخصی
«بیشتر افرادی که به دزدی‌های کوچک و خرده‌دزدی‌ها روی می‌آورند دچار اختلالات روانی و هویت شخصیتی هستند.» محسن جمشیدی روانشناس در بیان ویژگی‌های این افراد می گوید : برای شناخت ویژگی‌های روانی این افراد باید سابقه خانوادگی و گذشته آنها را مورد مطالعه و تحقیق قرار داد.
«متأسفانه هیچ پژوهش جامعی در این زمینه انجام نشده است.» این روانشناس با اعلام این مطالب می افزاید: برای درک دقیق از ویژگی‌های روانی این افراد، نیازمند یک پژوهش جامع در حوزه آسیب اجتماعی هستیم که متأسفانه تا به امروز از این نوع پژوهش‌ها در کشور انجام نشده است.
*جرائم اجتماعی ریشه در خانواده دارد
جمشیدی با اشاره به اینکه تمامی جرائم اجتماعی از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین نوع جرائم ریشه در بنیان خانوادگی افراد دارد، اظهار داشت: متأسفانه درگیر بودن خانواده‌ها در مسائل مختلف و اختلافاتی که به صورت ناخواسته ایجاد می‌شود باعث عدم نظارت خانواده‌ها بر فرزندان می‌شود که این موضوع باعث خواهد شد با افزایش سن، جوان‌ها در معرض هرگونه تهدیدی قرار بگیرند.
*جرائم کوچک نوعی اعتراض به اطرافیان است!
«جرائم کوچک همانند قالپاق دزدی و امثال آن در یک جامعه می‌تواند نوعی اعتراض به وضعیت اجتماعی یک جامعه باشد.» پروین گنجی جامعه‌شناس با اشاره به این مطلب می گوید: در صورتی که فرد از زندگی در کنار خانواده و رفتار دوستان و آشنایان خود احساس آرامش داشته باشد به هیچ‌وجه به سراغ اینگونه از رفتارها نمی‌رود اما زمانی که نارضایتی به بالاترین حد خود می‌رسد افراد این نارضایتی را در اعمال و رفتار غیرمتعارف نشان می‌دهند.
«گروه‌های همسن و سال تأثیرات منفی و مثبتی بر روی افکار هم دارند.» گنجی با بیان اینکه گروه‌های همسن و سال می‌توانند تأثیرات منفی و مثبتی بر روی افکار هم داشته باشند، اظهار می دارد : قرار گرفتن یک فرد در یک گروه می‌تواند زمینه را برای اقدامات مثبت و یا منفی فرد فراهم کند.
*شناسایی و برآوردن حداقل نیازهای افراد
ین جامعه‌شناس با بیان این مطلب که باید افرادی که به این نوع از جرائم روی می‌آورند را شناسایی و حداقل نیازهای آنها برطرف شود، خاطرنشان کرد: چنانچه سطح امکانات و انتظارات افراد جامعه کمتر از میزان مشخص شده در اجتماع باشد شاهد این نوع از جرائم خواهیم بود.
*تجربه‌ای که از آن درس نگرفتیم
تجربه سال‌های گذشته و روزهای پایانی سال نشان داده است که در این روزها به علت دغدغه فکری مردم و غفلت از موضوعات روزمره زندگی، آمار دزدی‌های کوچک و کیف‌قاپی‌ها افزایش پیدا می‌کند و این موضوع در آماری که نیروی انتظامی هرساله بعد از تعطیلات اعلام می‌کند، مشخص است. در این بین لازم است که از یک‌طرف از تجربه سال‌های گذشته استفاده کرده و ضمن هوشیاری برنامه‌های مشخص را برای برخورد با این نوع از جرائم در کشور فراهم سازیم و از طرف دیگر نباید فراموش کرد که براساس نظرات کارشناسان و جامعه‌شناسان مختلف این نوع از جرائم می‌تواند زمینه را برای رشد جرائم دیگر فراهم کند و به اصطلاح قدیمی‌ها تخم‌مرغ دزدها روزی شتر‌دزد می‌شوند.
علی البرزی