به گزارش صبح رزن به نقل از خبرگزاری فارس، مصر در هفته گذشته شاهد تحولاتی سرنوشت ساز بود که طی آن محمد مرسی با ائتلاف همزمان شورای نظامی، احزاب سیاسی و مذهبی و معترضان خیابانی توسط ارتش از سمتش کنار گذاشته شد.
مرسی طی ماه‌های اخیر به دلیل عملکرد ضعیفش در عرصه داخلی و سیاست خارجی به شدت مورد انتقاد بود، وی در حالی که پیش از به قدرت رسیدن وعده داده بود مشکلات مردم همچون کمبود بنزین، قطع برق، بیکاری و دیگر مشکلات را طی صد روز حل می‌کند با گذشت 11 ماه به هیچ کدام از اهدافش نرسیده بود.
در عرصه سیاسی نیز مرسی بی توجه به فضای چند جناحی مصر تلاش گسترده‌ای برای قبضه کردن قدرت به سود جماعت اخوان المسلمین داشت و تغییرات گسترده‌ای را در بخش‌های مختلف آغاز کرده بود که این مسئله خشم جناح‌های سیاسی و مردم را برانگیخته بود.
در عرصه خارجی نیز محمد مرسی و اخوان المسلمین که پیش از به قدرت رسیدن مدعی سیاست خارجی ضد صهیونیستی و ضد آمریکایی بودند، طی این یک سال عملکردی متفاوت از حسنی مبارک نداشت. مرسی اولین سفر خارجی خود را به عربستان سعودی کرد تا بر ادامه دریافت کمک‌های مالی از ریاض ادامه دهد. همچنین رابطه با آمریکا و کمک‌های مالی سالانه این کشور را نیز چنان گذشته ادامه داد. مرسی در نامه‌ای بلند بالا به شیمون پرز رئیس رژیم صهیونیستی نیز تاکید کرد که مصر به روابط محکم با اسرائیل پایبند است تا مردم این کشور بیش از گذشته از این رفتار خشمگین باشند.
مرسی در سوریه نیز همسو با آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس علیه دمشق وارد عمل شده بود و این در شرایطی بود که روابط مصر با سوریه محکم‌ترین روابط سیاسی تاریخ جهان عرب بود که این اقدام در ماه گذشته بیش از پیش خشم مردم را برانگیخته بود.
حمله به شیعیان و کشته شدن چهار نفر از جمله شیخ حسن شحاته رهبر شیعیان مصر توسط سلفی‌های تندرو نیز از دیگر اقداماتی بود که در آخرین روزهای حکومت مرسی و در نتیجه سیاست های وی و میدان دادن به تندرو اتفاق افتاد .
مجموعه این کارنامه ناموفق باعث شد تا جوانان مصری همچون سال 2011 در فضای مجازی با فراخوان گسترده برای برگزاری تظاهرات 30 ژوئن (همزمان با سالگرد تحلیف مرسی در میدان التحریر) به خیابان ها بیایند و تظاهرات گسترده‌ای را در شهر قاهره (میدان التحریر، پل 6 اکتبر و خیابان الاتحادیه)، اسکندریه (مسجد قائد أبراهیم)، پورت سعید، منیا، قازیق، ... برگزار کردند؛ به طوری که وزارت کشور مصر اعلام کرد که در روز 30 ژوئن17 میلیون نفر در خیابان‌ها مصر حضور داشتند.
این حضور گسترده باعث شد تا ارتش مصر فرصت را برای دخالت علیه دولت اخوان المسلمین مناسب ببیند، عبدالفتاح السیسی فرمانده نیروهای مسلح پس از این مسئله به دولت و جناح‌های سیاسی 48 ساعت فرصت داد تا به خواسته‌های مردم پاسخ دهند.
در پی این ضرب الاجل محمد مرسی طی سخنرانی این اقدام را محکوم کرد و با اذعان به برخی از اشتباهات خود تاکید کرد که از قدرت کناره گیری نمی کند و از ارتش نیز خواست که ضرب الاجل را پس بگیرد. اخوان المسلمین نیز به عنوان اصلی ترین حامی مرسی به جای تلاش برای حل بحران سیاسی، اقدام به ساماندهی طرفدارش برای حضور در خیابان‌ها کرد که این اقدام موجی از درگیری‌ها را در پی داشت که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از مصری‌ها شد و بحران را پیچیده تر کرد.
سرانجام در روز چهارشنبه با پایان فرصت 48 ساعته نشست سران سیاسی، مذهبی و نظامی مصر برگزار شد که نتیجه این نشست صدور نقشه راهی بود که بر اساس آن محمد مرسی از سمت ریاست جمهوری برکنار، قانون اساسی تعلیق و قاضی "عدلی محمود منصور" به عنوان رئیس جمهور موقت مصر انتخاب شد.
السیسی در بیانیه نیروهای مسلح اعلام کرد: گروه‌های سیاسی که با فرماندهان کل نیروهای مسلح نشست برگزار کردند، درباره نقشه راه به قرار زیر توافق کردند:
-تعلیق موقت فعالیت قانون اساسی
-دوم اینکه رئیس دادگاه عالی قانون اساسی در برابر مجمع عمومی دادگاه قانون اساسی سوگند یاد می‌کند و رئیس دادگاه عالی قانون اساسی اداره امور کشور در مرحله انتقالی تا انتخاب رئیس جمهور جدید را بر عهده خواهد گرفت.
- دعوت به برگزاری زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری
- رئیس دادگاه قانون اساسی حق دارد بیانیه‌های قانون اساسی و قوانین اجرایی لازم برای اداره مرحله انتقالی را صادر نماید
- تشکیل دولت شایسته سالار ملی قوی که از اختیارات لازم برای اداره مرحله انتقالی برخوردار باشد
-درخواست از دادگاه عالی قانون اساسی برای طرح قانون انتخابات مجلس نمایندگان و اتخاذ ساز و کارهای برگزاری انتخابات پارلمانی
-تشکیل کمیته‌ای با حضور همه طیف‌های سیاسی و با حضور کارشناسان برای بررسی تعدیل‌های قابل اجرا بر قانون اسیاسی لغو شده
-جوانان بتوانند در عرصه سیاسی ایفای نقش کرده و نقش بارزی در حیات سیاسی داشته باشند
-تشکیل کمیته عالی متشکل از شخصیت‌های معتبر و دارای مقبولیت که نماینده همه طیف‌ها باشد
-ایجاد منشور رسانه‌ای که آزادی رسانه‌ها را تأمین کند و معیارهای حرفه‌ای و بی‌طرفی رسانه در راستای منافع ملی را محقق کند.
- نیروهای مسلح از ملت عظیم مصر می خواهد که به تظاهرات مسالمت آمیز پایبند باشد و از خشونتی که منجر به ریخته شدن خون بیگناهان شود دوری کند.
-ارتش بر اساس وظایف ملی و تاریخی خود هشدار می دهد که باهمکاری نیروهای وزارت کشور با هرگونه تظاهرات غیر مسالمت آمیز و قانون شکنی برخورد خواهد کرد
-نیروهای مسلح همچنین از نیروهای پلیس و نهادهای قضایی به خاطر نقش ملی و ایثار پی در پیشان برای حفظ امنیت ملت و کشور مصر بزرگ تقدیر می‌کند
نکته جالب این بود که پس از قرائت بیانیه ارتش توسط ژنرال السیسی، محمد البرادعی، رئیس الازهر، رهبر قبطی‌های مصر، دبیر کل حزب النور سلفی، یکی از رهبران جنبش تمرد و یکی از روزنامه نگاران سرشناس مصر در حمایت از نقشه راه سخنرانی کردند.
پس از خوانده شدن این سخنرانی موجی از شادی خیابان‌های مصر را در برگرفت و در سوی دیگر هواداران اخوان المسلمین بهت زده به صفحه تلویزیون نگاه می‌کردند.
نیروهای ارتش هم با حضور گسترده اجازه ندادند که درگیری‌ها خونینی روی دهد، هر چند دست کم 8 نفر در درگیری‌ها اولین شب ناآرامی کشته و 343 تن نیز زخمی شدند. ساعتی پس از اعلام برکناری مرسی موجی از دستگیری رهبران اخوان آغاز شد و رهبران سرشناس این جریان از جمله محمود بدیع رهبر اخوان المسلمین، مهدی عاکف رهبر سابق اخوان، هشام قندیل نخست وزیر، خیرات الشاطر، سعد الکتاتنی و محمد البلتاجی که همگی از چهره‌های اصلی اخوان بودند، دستگیر شدند.
محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده نیز توسط نیروهای امنیتی مصر دستگیر شد. یک منبع قضایی مصر اعلام کرد که تحقیقات از محمد مرسی رئیس جمهوری مخلوع و هشت متهم دیگر به علت اهانت به دستگاه قضایی از دوشنبه آینده آغاز می‌شود.
از سوی دیگر موجی از پیام‌های تبریک و ابراز نگرانی‌ها نیز همزمان با این تحول به سوی مصر سرازیر شد. ملک عبدالله پادشاه عربستان که میزبان اولین سفر خارجی مرسی بود، اولین پیام تبریک را هم ارسال کرد تا درس بزرگی به اخوان المسلمین داده باشد.
امارات متحده عربی، اردن، بحرین و سوریه از این تغییر استقبال کردند و در مقابل ترکیه، تونس، آلمان از تحولات ابراز نگرانی کردند.
موضع امریکا تا حد زیادی دو پهلو بود، واشنگتن که طی یک سال ریاست مرسی حامی وی بود در هفته‌های اخیر نیز از طریق سفیر خود در قاهره تلاش زیادی کرد تا مانع از سقوط دولت مصر شود ولی در دستیابی به این هدف ناکام ماند و در بیانیه خود در حالی که به توجه به خواست مردم تاکید داشت ولی تا حدی از روند تحولات ابراز نگرانی کرد و در اولین واکنش کمک‌های مالی به مصر را موقتاً متوقف کرد.
در چنین فضایی اخوان المسلمین امروز برای برگزاری تظاهرات علیه برکناری مرسی فراخوان داده، این تظاهرات برای آنکه قدرت اخوان را در کف خیابان نشان دهد دارای اهمیت فراوانی است. هرچند پیش از این نیز رهبران اخوان بارها تاکید کرده بودند که در مقابل اقدام ارتش دست بسته نخواهند بود.
ارتش مصر در آستانه برگزاری تظاهرات حامیان مرسی در اعتراض به برکناری وی بیانیه‌ای صادر کرد و نسبت به خطر افتادن کشور به دام انتقام‌گیری هشدار داد.
اینکه اخوان چه واکنشی نشان خواهد داد ، اینکه اخوان در بهترین شرایط به مخالف سیاسی دولت تبدیل می‌شود یا اینکه که در بدترین سناریو وارد مقابله خشونت آمیزی با ارتش می شود همانند آنچه که در الجزایر در دهه 90 میلادی روی داد . پاسخ به این سوال را تحولات روزهای آینده مشخص خواهد کرد.