خورشيد پنهان زمين و آسمانها!... آسمان  قرنهاست در غيبت تو ابري است... زمین قرنهاست منتظر قدمهاي توست ، براي رويش دوباره هرآنچه خير وبركت در خود نهفته دارد... و بشريت اما قرنهاست فراموشت كرده... تو را كه بودنش به واسطه توست.
لولا الحجه لساخت الارض باهلها(1) و غافل ، عاصي و مغرور از نداشته ها، چشم به منجي آخرالزمان دوخته كه بيايد.
مولاي يا صاحب الزمان عج!
امام شيعيان!بنفسي انت من مغيب لم يخل منا(2)
از پشت حجاب غيبت رخ نما كه زمين ، زمان و بشريت در عطش منجی آخرالزمان؛ امام شيعيان به التهاب افتاده اند.
 
مدیریت امام مهدی (عج) در زمان غیبت
 
قلمرو حكومت حضرت(عج) ،همه هستى است نه محدودۀ جغرافيايى خاص . در روايتی وجود مقدس رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله خطاب به امير المؤمنين على عليه السّلام فرمودند: «يا على!امامان بعد از من 12 نفر هستند كه اولين آنها توهستى و آخرين آنها قائم مى‌باشد كه خداى عز و جل به دست او شرق و غرب عالم را فتح خواهد كرد.»(3)
 
بنابراين امام زمان عليه السّلام در جهت ايجاد آن آرمان الهى نقش‌آفرين خواهد بود و غيبت هم نمى‌تواند مانع باشد. چون غيبت، پنهان بودن و در پنهانى كار كردن است نه بيكارى و معطّلى. هرگز چنين نبوده و نخواهد بودکه امامى كه عصارۀ تمام عالم خلقت از آدم تا خاتم و از انبياء الهى تا اوصياء آنهاست و تنها بازماندۀ اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السّلام است و هدف نهايى خلقت به دست پرتوان او محقق خواهد شد و همه اديان و مذاهب وعدۀ آمدنش را داده‌اند،دست روى دست گذاشته و براى تحقق اهداف خويش و زمينه‌سازى فرج هيچ اقدامى ‌نكند و تنها به عبادت و دعا پرداخته تا روزى خداوند متعال برگه فرج را امضاء نمايد،آنگاه يك شبه به صورت معجزه‌آسا همه امكانات براى او فراهم شده و تمام جهان آماده و مهياى حضور حضرتش شوند!(4)
 
امیرالمؤمنین علیه السلام در خصوص مدیریت امام مهدی (عج) در عصر غیبت می فرمایند: «اى مردم! چه نزديك است امروز ما به فردايى كه سپيدۀ آن آشكار شد. اينك ما در آستانۀ تحقق وعده‌هاى داده شده و نزديكى ظهور آن چيزهايى كه نمى‌دانيد قرار داريم.بدانيد آن كس از ما(حضرت مهدى عليه السّلام)كه فتنه- هاى آينده را دريابد.با چراغى روشنگر در آن گام مى‌نهد و برهمان سيره و روش پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و امامان معصوم عليهم السّلام رفتار مى‌كند تا گره‌ها را بگشايد. بردگان و ملت‌هاى اسير را آزاد سازد،جمعيت‌هاى گمراه و ستمگر را پراكنده و حق جويان پراكنده را جمع‌آورى كند.آن حضرت عليه السّلام سال‌هاى طولانى در پنهانى از مردم به سر مى‌برد.آن چنان‌كه اثر شناسان،اثر قدمش را نمى‌شناسند گرچه در يافتن اثر و نشانه‌ها تلاش فراوان كنند. سپس گروهى براى درهم كوبيدن فتنه‌ها آماده مى‌گردند و چون شمشيرها صيقل مى‌خورند.»(5)

حضرت على عليه السّلام در اين خطبه با صراحت از اقدامات و فعاليت‌هاى حضرت مهدى عليه السّلام كه به صورت پنهان مديريت مى‌شود پرده برمى‌دارد:
باز نمودن گره‌ها آزاد كردن بردگان(ملت‌ها و انسان‌هاى اسير و دربند)، متفرق كردن گمراهان، متحد كردن حق جويان و اين كارها را تا زمانى انجام مى‌دهد كه گروهى از ياران حضرت براى درهم كوبيدن فتنه‌ها در زمان ظهور آماده شوند همانند آماده شدن شمشير به دست آهنگر.(6)
 
مدیریت امام مهدی (عج) بر جوامع شیعه

مقدمه‌سازى براى تشكيل حكومت جهانى در زمان غيبت هرگز نمى‌تواند تعطيل بردار باشد .بلكه از جهتى دست امام عليه السّلام را بازتر مى‌سازد و به دور از تنگناها و برخى مزاحمت‌ها به تدبير امور و آرايش نيرو پرداخته و بسيارى از توطئه‌ها بر ضد شيعه و مسلمانان را خنثى مى‌سازد.آن حضرت با حفظ جوامع شيعى و تشكيل دولت‌هاى شيعى زمينه را براى دولت جهانى اسلام مهيا خواهد كرد.

امام(عج) در نامه ای که به شیخ مفید مرقوم فرموده اند به همین موضوع اشاره دارند: «ما در رسيدگى به امور شما و سرپرستى شما كوتاهى نمى‌كنيم و ياد شما را از خاطر نبرده‌ايم كه اگر جز اين بود،دشوارى‌ها و مصيبت‌ها بر شما فرود مى‌آمد و دشمنان،شما را ريشه‌كن مى‌نمودند.»(7)
 
 
سه اصل حاکم بر مدیریت امام (عج) در عصر غیبت

اصل غيبت:باتوجه به آن‌كه مصلحت الهى بر غيبت حضرت ولى عصر عليه السّلام قرار گرفته و اين غيبت دلايل مختلفى دارد.حضرت مهدى عليه السّلام هرگز كارى كه خلاف فلسفۀ غيبت باشد انجام نخواهند داد.

اصل حكمت:حضرت مهدى عليه السّلام در مديريت پنهانى خويش آنچه را كه خلاف حكمت و مصلحت باشد انجام نخواهند داد.

اصل سنت:برخى از سنت‌هاى الهى است كه حاكم بر طبيعت و جوامع بشرى است و خداوند متعال در قرآن از آنها نام برده است.بديهى است حضرت مهدى عليه السّلام نيز از همان سنت‌هاى جارى الهى تبعيت نموده و خلاف آن عمل نخواهند كرد.برخى از سنت‌هاى الهى عبارتند از:

(8)«إِنْ تَنْصُرُوا اللّٰهَ يَنْصُرْكُمْ»
اگر خدا را يارى كنيد خدا هم شما را يارى مى‌كند.

(9)«إِنْ عُدْتُمْ عُدْنٰا»
اگر از عهد و پيمان خويش بازگرديد ما هم برمى‌گرديم.

(10)«إِنَّ اللّٰهَ لاٰ يُغَيِّرُ مٰا بِقَوْمٍ حَتّٰى يُغَيِّرُوا مٰا بِأَنْفُسِهِمْ»
به‌درستى كه خداوند سرنوشت هيچ ملّتى را تغيير نمى‌دهد مگر آن‌كه خود آنها بخواهند.
 
کارگزاران امام (عج) در عصر غیبت

افرادى كه در زيرمجموعه دستگاه با عظمت حضرت مهدى عليه السّلام نيز انجام وظيفه مى‌كنند عبارتند از:  ابدال ، اوتاد و رجال المهدی (عج)، مراجع تقليد و نائبان عام حضرت عليه السّلام، هر آن كسى كه كار خويش را در راستاى خدمت به حضرت ولى عصر عليه السّلام انجام مى‌دهد.
 
پاسخ به یک شبهه

اگر مديريت عالم خلقت با حضرت ولى عصر عليه السّلام است و طبق روايات،وجود مبارك آن حضرت باعث امان و امنيت زمين است پس وجود اين همه جنگ‌ها،ويرانى‌ها،زلزله‌ها،سيل‌ها،بيمارى‌هاى مهلك وسختى‌ها و گرفتارى‌ها كه بر اهل زمين وارد مى‌شود و در برخى موارد شيعيان و محبان حضرت عليه السّلام نيز دچار آن مى‌شوند چه دليلى مى‌تواند داشته باشد؟

جواب اول 

برخى از اين حوادث و گرفتارى‌ها مقتضى طبيعت عالم است كه سنت الهى نيز بر آن جارى است و حدوث آنها طبيعى است.به‌عنوان مثال: خاصيت آتش، سوزاندن است و اين يك سنت طبيعى است كه خداوند در آن قرار داده است.حال اگر كسى جنگلى را آتش زد و عده‌اى از حيوانات يا انسان‌ها در آن تلف شدند مقصر كيست؟
 
جواب دوم

برخى ديگر از گرفتارى‌ها و مشكلات، نتيجه اعمال و رفتار انسان‌هاست(11) «مٰا أَصٰابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّٰهِ وَ مٰا أَصٰابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» 
آنچه خوبى به تو مى‌رسد از جانب خداست و هرچه بدى به تو مى‌رسد از خود توست.»

بنابراين آن‌چه مى‌توان به حضرت مهدى عليه السّلام نسبت داد،خوبى‌ها و زيبايى‌هاست و نارسايى و ضعف‌ها و بسيارى از مشكلات و گرفتارى‌ها به ناتوانى،بى‌تدبيرى،بى‌انصافى و بى‌كفايتى ما برمى‌گردد و بعضى از عذاب- ها هم در اثر گناهان زياد است.
 
جواب سوم 

برخى از گرفتارى‌ها و سختى‌ها به ظاهر سختى و مشكلات است. اما در باطن آن جلوه‌هايى از رحمت خدا و نيكى‌هاست.(12)
 
 
 
منابع:
 
1-اگر حجت خدا نبود، مسلما زمین، ساکنانش را فرو می‌برد. امام صادق (ع): اگر زمین بی‌امام باشد از هم می‌پاشد. اصول کافى، ج ۱،کتاب الحجه، ص۳۷۸  
 
2- فرازی از دعای ندبه ، مفاتیح الجنان
 
3- كمال الدين،ص 282
 
4- امام حاضر،مدیر ناظر ص59
5- نهج البلاغه،خطبه 150
 
6- امام حاضر،مدیر ناظر ص54
                                                                                                                        
7- احتجاج ج 2 ص596
8- سوره محمد صلی الله علیه و آله و سلم /7
 
 9- سوره اسرا /8
 
10- سوره رعد /11
 
11-سوره نسا /79
12-برگرفته از امام حاضر،مدیرناظر صص62-49