به گزارش صبح رزن به نقل از خبرگزاری فارس ـ فاطمه ملکی؛ برخی از گالری‌ها و فضاهای هنری شهر شرایطی به دور از هویت اصیل مردم کشورمان را دنبال می‌کنند و این رویدادها از سوی دغدغه‌مندان با عناوینی مثل هنر برهنگی، ولنگاری فرهنگی و ... مطرح می‌شود که لازمه رهایی از این معضل فرهنگی تولید علم و فکر و تربیت نیروی انسانی متعهد است.

«عبدالحمید قدیریان» مسئول دفتر مطالعاتی کاربردی واحد تجسمی حوزه هنری است؛ وی در گفت‌وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی خبرگزاری فارس به دغدغه‌‌های هنری و فرهنگی کشور پرداخته و راهکارهایی در این زمینه ارائه کرده است که در ادامه می‌آید.

* گالری‌ها فضای فرهنگی جامعه را نشان می‌دهند

_یکی از اتفاقاتی که امروز شاهد آن هستیم برپایی نمایشگاه‌هایی است که در نگارخانه‌های سطح شهر برگزار می‌شود و برخی وضعیت خوبی ندارد. این اتفاق ناشی از چیست؟‌

گالری‌های ما جدا از فضای فرهنگی نیستند. اکنون چند سال است که رهبر معظم انقلاب نگرانی خود را در رابطه با فرهنگ و مباحث فرهنگی مطرح کرده‌اند؛ طبیعتاً گالری‌ها نیز بخشی از آن محسوب می‌شوند. البته ما در تمام زمینه‌ها مشکل انحطاط فرهنگی داریم. این مسئله ریشه در کم کاری مسئولین فرهنگی دارد. البته منظور از مسئولین فرهنگی مدیران نیستند بلکه مسئولین تفکری جامعه هستند. وظیفه  مسئولین تفکری این بوده که تغذیه فرهنگی و معرفتی ام‌القری جهان اسلام را بر عهده بگیرند اما می‌بینیم که در تمام زمینه‌های فرهنگی کوتاهی شده است.

* نتوانستیم سایه فرهنگ را روی تصمیمات‌مان گسترش دهیم

با اینکه انقلاب ما، انقلاب فرهنگی است، نتوانستیم سایه فرهنگ را روی تصمیمات‌مان گسترش دهیم. همیشه مباحث نظامی، سیاسی و امنیتی پیشانی حرکت اجتماعی ما بوده اند. متأسفانه انقلاب فرهنگی هم نگاهی سیاسی ـ امنیتی شد. در اوایل انقلاب وقتی عناصر منحرف سیاسی را از دانشگاه ها کنار گذاشتیم، این برداشت شد که انقلاب فرهنگی کرده‌ایم. ما در هیچ مقطعی از انقلاب، به مسائل مملکت فرهنگی نگاه نکردیم. به همین خاطر تلمباری از کارها و ناکرده‌های فرهنگی مانده که ثمره آن را در جامعه و تولیدات هنری می‌بینیم.

هر وقت جامعه‌ای فرهنگ خود را فراموش کند و به بی‌هویتی کشیده ‌شود، طبیعتاً فرهنگ‌های دیگر به آن جامعه، مسیر و جهت می‌دهند. فضای هنری ما تحت تأثیر فضاهای جهانی قرار دارد و فضای جهانی نیز تحت تأثیر تفکراتی است که نقطه مقابل تفکرات و آرمان‌های ما است.

- در بعضی از کارها دیده می‌شود که هنرمندان به سمت تفکراتی دور از شأن و هویت ایرانی ـ‌ اسلامی کشیده می‌شوند که می‌توان به مجموع کارهایی از سرک کشیدن در زندگی مردم، قاب‌شکنی از روابط خانوادگی، ورود به حریم خصوصی زنان و هنر برهنگی اشاره کرد؛ نظر شما درباره این اتفاق‌ها چیست؟

یکی از اشتباهاتی که در نگاه به اصلاح فرهنگی داریم، این است که جزئی‌بینی می‌کنیم. یعنی به نکاتی که ثمر هستند نه علت توجه می‌کنیم و تولیدات هنری و هنرمندان را زیر سئوال می‌بریم. می‌گوییم این فیلم بد است یا این عکس خوب نیست. باید به مسائل فرهنگی کلان نگاه کرده و هنرمندان و آحاد جامعه را آگاه کنیم.

در دورانی که فواصل بین ملت‌ها کم شده و هر ملتی تلاش می‌کند تا از خود در مقابل هجوم فرهنگ بیگانه محافظت کند نباید از ریشه‌یابی حرکت هجوم فرهنگ بیگانه غافل بود و باید غایت اهداف آنان را شناسایی کرد. خداوند (سوره اسراء آیه 4) می‌فرماید که یهودیان دو بار بر زمین فساد گسترده می‌کنند به طوری که همه جا را در بر می گیرد.

با نگاه به فضای فرهنگی جامعه جهانی و سیطره قدرتمند یهودیان بر مراکز فرهنگی و تولیدات هنری به این اطمینان می‌رسیم که الان در مقطع فساد اول یهود هستیم که حدود صد سال است سرعت گرفته است. در حال حاضر دست صهیونیسم برای ایجاد فساد باز است و در این امر از تولیدات آثار هنری بیشترین استفاده را می برد.

* برخی هنرمندان دشمن‌شناسی معقولی ندارند

بی‌حیایی، عریانی، شکستن حدودها، همه این‌ها مصادیق فساد است که در یک پروژه گسترده در تمام فرهنگ‌های جهان اشاعه داده می شود. ما این آگاهی و نگاه کلان را به هنرمندان نمی‌دهیم و در دانشگاه‌هایمان هنرمندان را به دور از تحولات روز جهان تربیت می‌کنیم. مطالب و مفاهیمی که امروزه هنرمندان ما با آن درگیر هستند مربوط به 60 سال پیش است. آنها با فلسفه‌ها، روش‌ها و نگاه‌های جدید غرب آشنا نیستند و دشمن‌شناسی معقولی ندارند.

مسئولین باید به جامعه و هنرمندان آگاهی دهند که دشمن چه مسیری برای انحطاط آنها طراحی کرده است. دانشکده‌های ما مصداق آن ضرب‌المثل انگلیسی هستند که می‌گوید: اگر می‌خواهی هواپیما را ساقط کنید، نیاز نیست آن را بمب گذاری کنی،‌ کافی است که خلبانی ناشی برایش انتخاب کنی.

دشمن نیاز نیست که هنرجویان ما را دعوت به فساد کند، چرا که پایه‌های تفکر اومانیستی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، ثمره‌اش جز فساد نیست.

* حکومت اسلامی را نمی‌توان با نوستالژی‌های مذهبی راهبری کرد

متأسفانه ما همچنان فکر می‌کنیم، حکومت اسلامی را می‌شود با یک سری نوستالژی‌های مذهبی راهبری کرد. به عنوان مثال جشن‌های میلاد اهل بیت و یا در ایام عاشورا که تنها 10 روز عزاداری می‌کنیم. این یعنی، نگاه نوستالژی به مذهب. متأسفانه جامعه به موضوعات مذهبی نگاه مفهوم‌محور ندارد.

نبود نگاه مفهوم‌محور یکی از جدی‌ترین مباحث فرهنگی است که توجه نکردن به آن سبب انحطاط فرهنگی جامعه شده است. چرا در حال حاضر اسطوره‌ها و قوی‌ترین مفاهیم دینی و فرهنگی ما کارایی چندانی ندارند؟ آیا علت اصلی این نیست که نگاه مفهوم‌محوری ما تبدیل به موضوع‌محوری شده‌است؟

* هشدار به متفکران درباره انحراف در هنر هنرمندان اسلامی

چند سال قبل از فتنه 88، فکر کنم اوایل سال 84 بود که نمایشگاهی با عنوان جهان اسلام برپا شد. با دیدن آن نمایشگاه لازم دیدم تا دست نوشته‌ای را انتشار دهم. در آن مطلب، توجه مخاطب را به فضای فکری جوانان هنرمند شرکت کننده در نمایشگاه جلب کردم و خطری را که در پیش است را ذکر نمودم. همچنین در آن مطلب از متفکرین و علمای دین دعوت کردم و گفتم که بیایید این کارها را ببینید، این کارها که نمونه ای از هنر هنرمندان اسلامی است، نشان از آن دارد که جامعه اسلامی ما از مسیر اصلی منحرف شده است و اگر این تحلیل درست باشد باید فکری به حال آن کنید.

- منشأ این فسادی که در جامعه هنری مشاهده می‌کنیم، کجاست؟

هنرمند جوان ما یک آینه است،‌ او آنچه که در جامعه می‌بیند را انعکاس می‌دهد. نباید این آینه را شکست، بلکه باید بزرگان فکری و فرهنگی ما به خودشان بیایند و از خود سئوال کنند که چه اتفاقی افتاده و در کجای کار اشتباه کرده‌اند. جامعه ما اکنون به بلوغ خود رسیده است، حدود 37 سال از پیروزی انقلاب می‌گذرد.

مشکل آنجاست که فکر می‌کنیم دقیق، و درست طبق تفکرات قرآن و اهل بیت (ع)‌ پیش می‌رویم و مشکل دیگران هستند. در حالی که حقیقت آن است که اگر قطره‌ای از معارف ناب اهل بیت را در جامعه نشر دهیم، متحول خواهد شد. مطالبی که اکنون در جامعه مطرح می‌شود، یا ربطی به معارف اهل بیت ندارد و یا در اندکی از موارد سطح نازل و پایینی از معارف اهل بیت (ع)‌ است.

* برخی از هنرمندان تحت تأثیر تفکرات اومانیستی، فمنیستی، اجنه‌های یونان و مصر هستند

اگر نمایشگاه‌هایی هستند که در آنها اشاعه فساد را شاهدیم به آن خاطر است که بعضی از هنرمندان تحت تأثیر تفکرات اومانیستی، فمنیستی، اجنه‌های یونان و مصر و دیگر تفکرات رایج و انحرافی هستند. این‌ نمایشگاه‌ها زنگ خطر است و باید به مسئولین فکری این خطر را اعلام کرد که، ببینید جامعه به کدام سمت می‌رود.

یهودیان صهیونیسم. هنرمند ما باید هنرمند زمان خود باشد، باید به روز باشد و فسادی را که دشمن ایجاد کرده را تشخیص دهد و در رفع آن بکوشد. در آینده‌ای نه چندان دور برنامه خداوند، سرکوب فساد اول یهود است (سوره اسراء آیه 5) . اگر هنرمند بخواهد به روز باشد و نگاه به آینده داشته باشد، باید خود و هنرش را تقویت کند و در جهت خواست الهی حرکت کند.

هنرمند باید بداند که هنر ناب همان هنر متعالی است که انسان را از عمق دنیا به اوج آسمانها بالا می برد و بداند که فساد، قلابی است که بر پای هنرمندان بسته می‌شود تا قدرت پرواز را از آنان بگیرند. پس امید به نابودی فسادگران، یک خواست سیاسی نیست، بلکه گره‌گشایی برای تجلی هنر ناب است. همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، ان‌شاالله تا 25 سال آینده اسرائیل و صهیونیسم وجود نخواهد داشت، این بدان معنی است که رهبری خود را با خواست الهی همراه کرده و همه مومنین را برای نابودی فسادگران دعوت می کنند. هنرمند باید نگاهش به آینده باشد و تفکر متناسب آن را در خود ایجاد نماید.

متفکران نیز باید به وظیفه خود عمل کنند و به جوانان معارف ناب اهل بیت را بگوید و به آنان انگیزه حرکت بدهند. در این زمینه می توان امام خمینی (ره) و حضرت آقا را الگو قرار داد. آنها دورنمایی شفاف از آینده را بر ما می گشایند و ما را دعوت به حرکت می کنند. متأسفانه بین مردم و رهبری حلقه‌هایی هستند که تفکر حرکت در انقلاب را قبول ندارند و انقلاب را پایان یافته می‌دانند. به همین خاطر می‌بینیم که هر چقدر رهبر انقلاب سفارش می‌کنند، کسانی که باید این بیانات را تبیین کرده و شرایط را مهیا نمایند و جامعه را دعوت به حرکت کنند،  این کار را انجام نمی‌دهند.

- برای این اتفاق‌هایی که رخ می‌دهد چه باید کرد؟

با رفتارهای نوستالژیک مذهبی نمی‌توان جامعه اسلامی را تغذیه کرد. فرد خاطرات زیبایی از ایام محرم دارد و به یاد روزهای کودکی به محله‌های قدیمی رفته و در کنار دوستانش به عزاداری می‌پردازد و احساس سبکی و آرامش دل می‌کند.

این نوع رفتار با دین، دیگر جواب نمی‌دهد. باید در کنار آموزه‌های شرعی، معارف صحیح و عمیق را ترویج کرد. دقیقاً نکته‌ای که رهبری به آن تأکید دارند. نباید معارف صحیح را به بهانه اسرار الهی بودنش در سینه‌ها و یا میان کتاب‌ها پنهان کرد.

باید بفهمیم که زمانه عوض شده و شیاطین وادی‌های عظیمی را پیش روی آدمی باز کرده‌اند. اگر زمانی با وسوسه فردی یا گروهی را به سوی خود می‌کشاندند؛ در حال حاضر با ابزارهای گسترده و در قالب‌هایی زیبا امت‌ها و شاید جهانیان را به سوی تاریکی می‌کشاند. در این زمان باید خوبان مسلح به معارف ناب شوند تا شاید بتوانند امت‌ها را از خطر نجات دهند.

* دغدغه رهبرانقلاب برای تولید متفکر

_متولیان تفکر را مسئول این اتفاقات می‌دانید، الان این متولیان کجا هستند؟

رهبر معظم انقلاب اسلامی چندین سال است که در سالگرد شهادت استاد مطهری، ایشان را جزو برترین متفکران مطرح نموده‌اند. آخرین باری که ایشان این نکته را مطرح کردند را به یاد دارم، در نگاهشان نگرانی موج می‌زد و در چهره‌شان تأسف دیده می‌شد، که چرا در این سالها متفکر تولید نکردیم؟

ادامه دارد...