به گزارش صبح رزن به نقل از  شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنای واقعی کلمه ، پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می‌باشد. هر چند فقط 15 درصد از زمینهای کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار دارند و 85 درصد بقیه به صورت دیم و بدون آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از همین زمینهای آبی حاصل می‌شود. که این خود نشان دهنده اهمیت و نقش آبیاری در بخش کشاورزی است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی اولین نمایشگاه سیار تجهیزات نوین آبیاری در استان آذربایجان غربی برگزار شده است که در همین ارتباط گفتگویی با "مکرم شیدایی"، رییس بسیج مهندسین کشاورزی استان آذربایجان غربی که از پیشتازان فرهنگ سازی و آموزش کشاورزان در استان است، ترتیب داده‌ایم.

خشکی دریاچه ارومیه، تهدید جدی آب برای استان

رییس بسیج مهندسین کشاورزی استان آذربایجان غربی  گفت: مشکل آب، مدت هاست که استان های اطراف دریاچه ارومیه را شدیدا تهدید می کند، و این موضوع باعث شده است که به فکر اجرای طرح ها و پروژه هایی باشیم که احیا کننده دریاچه باشد، بالاخص در دو استان آذربایجان غربی و شرقی، و تلاش مان بر این است که تا میتوانیم وارد این عرصه بشویم و پروژه های کارآمد را اجرایی کنیم.

وی افزود: یکی از پروژه هایی که ما به کمک استانداری استان اجرایی کردیم، پروژه فرهنگ سازی و اصلاح الگوی مصرف آب شهری و کشاورزی بود. آموزش و ارتقاء مهارت کشاورزان در این موضوع بسیار حایز اهمیت بود و دو شیوه اساسی در این آموزش و مهارت مد نظر کارشناسان این حوزه بود. یکی بکار گیری علوم جدید و کارآمد در روش های آبیاری سنتی که باعث کاهش 20% آب مصرفی می شود و دوم آموزش آبیاری های علمی روز دنیا و نوین که به صورت قطره ای، بارانی، زیر سطحی و سطحی انجام می گیرد. در همین راستا 147 روستای کشاورزخیز در قالب سه شهرستان ارومیه، سلماس و مهاباد از نظر آموزشی پوشش داده شدند.

قدم به قدم تا توجیه و آموزش کشاورزان

شیدایی بر این اساس که این پروژه در گام های متفاوتی به ثمر نشسته است ادامه داد: در قدم اول برگزاری نشست ها با حضور کارشناسان و رهبران محلی که دهیاران مناطق هستند و همچنین پایگاه های بسیج کشاورزی هر منطقه که بر اساس این گفت و گوها قرار بر این شد که مردم را از لحاظ کیفیت و نتیجه اقتصادی کار توجیه کنند.

وی ادامه داد: در گام دوم، در این 147 روستا، به ازای هر 5 روستا یک تیم تکمیل آموزشی متخصصین و زبده 5 نفره، شامل کارشناس ارشد آب، مهندس مروج ( ترویج کشاورزی )، مهندس پشتیبانی و هماهنگی در روستا، و یک کارشناس جهت مستند سازی  مصور برای آرشیو بودند. در این مرحله هر تیم وارد روستاها شدند و مشکلاتی که کشاورزان در خصوص آب داشتند جز به جز بررسی و ثبت و ضبط کردند. سپس این مشکلات بر اساس اولویت های متفاوت و متعدد تفکیک شد.

وی گفت: در همین راستا به مدت ده روز، در حسینیه ها، مساجد، پایگاه ها و در هر مکانی که امکان گردهمایی کشاورزان موجود بود، کلاس های آموزشی بر اساس مشکلات تفکیک شده برگزار گردید. پس از آن در مدت زمان یک هفته کشاورزان با همکاری کارشناسان و متخصصین، بر اساس مشکلات آب هر کشاورز، تغییرات را با مهارت و فنون علمی در زمینهای کشاورزی خود پیاده سازی کردند.

شیدایی افزود: در گام بعدی، با هماهنگی پایگاه های بسیج هر منطقه، یا هماهنگی دهیاری در یک روز و زمان مشخص، پس از ده روز کشاورزان را گرد هم آوردیم و با توجه به محصول غالب هر منطقه، با حداقل یک تا سه اتوبوس کشاورزان را در مزارع و زمین های زیر کشتی بردیم که از آبیاری نوین و آبیاری قطره ای بهره میبردند و کشاورزان با کشاورزی که ازین سیستم نوین بهره میجست، گفت و گو میکردند و از محاسن و مزایای این امر پرس و جو میکردند. در نتیجه، هم از طرفی این گفت و گو بین خود کشاورزان صورت میپذیرفت و از طرف دیگر اگر مشکلی وجود داشت با توضیحات تکمیلی کارشناس حاضر به پایان میرسید.

بسیجیان و دهیاران وظیفه اصلی را در اطلاع رسانی بر عهده داشتند

رییس بسیج مهندسین کشاورزی استان آذربایجان غربی با اشاره به برگزاری نمایشگاه های استان اضافه کرد: گام بعدی راه اندازی نمایشگاه های تجهیزات نوین آبیاری بود که در 16 منطقه در ارومیه، 4 منطقه در مهاباد و 1 منطقه در سلماس ، به مدت یک هفته در معرض دید عموم و همه مخاطبین کشاورزی قرار دادیم. عمدتا این نمایشگاه ها یا در پایگاه های مقاومت بسیج برگزار میشد یا مراکز خدمات کشاورزی در آن مناطق.

وی گفت: اطلاع رسانی این نمایشگاه ها بر عهده بسیجیان و دهیاران مناطق بود. بحمدلله رویکرد بسیار خوبی در مناطق داشت و با این قاطعیت میتوانیم بگوییم 90% مردم مناطق ما به اهمیت آب و اهمیت استفاده از سیستم های نوین آبیاری پی برده اند و به لطف خدا استقبال خوبی هم ازین موضوع شد.

نمایشگاه سیار، ابتکاری نو در استان

شیدایی اظهار داشت: در کنار نمایشگاه های ثابت، نمایشگاه های سیار هم از ایتکارات خوبی است که افتتاح کردیم و در ارومیه و شهرستان های توابع راه اندازی شد. ماهیت اصلی این نمایشگاه، به نمایش گذاشتن تجهیزات نوین و سیستم های علمی و به روز آبیاری، لوله های جدید و مه پاش های به روز که به عنوان آخرین دستاوردها وارد کشور شده است.

وی افزود: به پشتیبانی سپاه استان، به مدت دو ماه یک تریلر کانتینر دار هجده چرخ تحویل گرفته و تجهیز به سیستم های نوین کردیم و دو کارشناس ارشد آبیاری این نمایشگاه سیار را همراهی میکردند و هر روز به یکی از روستاهای اطراف، در محل تجمع کشاورزان حاضر میشد. یک ماه در ارومیه و یک ماه در مهاباد و سلماس قرار داشت. در این نمایشگاه نیز کشاورزان با دسناوردهای جدید و نوین آبیاری آشنا میشوند و اگر مشکلاتی نیز وجود داشته باشد توسط کارشناسان راهنمایی میشوند.

تقارن افتتاح نمایشگاه سیار و هفته دفاع مقدس

شیدایی اضافه کرد: برگزاری این نمایشگاه سیار (سیستم های نوین آبیاری ) مقارن با هفته دفاع مقدس بود .به همین مناسبت پیشنهاد شد نمایشگاه سیار توسط ماشین های نظامی سپاه به حرکت در آید ابتکار عملی که این حرکت داشت با استقبال خوب مردم و کشاورزان مناطق روبرو شد و در روز 31 شهریور پس از رژه نظامی مسئولی از نمایشگاه بازدید داشتند برگزاری نمایشگاه سیار به لطف خدا 90 روز ادامه داشت و مورد توجه کشاورزان این مناطق و همچنین بهره وری صحیح و خوب آموزشی وهمچنین ارتقاء سطح آگاهی و دانش آنان را در بحث سیستم های نوین آبیاری در  پی داشت در همین راستا تمامی کشاورزان منطقه با این مهارت ها و سیستم های نوین آبیاری آشنا شدند و اکنون کمتر کشاورزی در این مناطق وجود دارد که با سیستم های بروز آبیاری و محاسن آنها آشنایی نداشته باشد و به لطف خدا و همت مسئولین بدین وسیله شناخت مردم و کشاورزان از  سازمان بسیج کشاورزی دو چندان شد و این بسیار حائز اهمیت بود. همچنین مسئولین نیز با برپایی این نمایشگاه ها و اجرایی کردن پروژه های سیستم های نوین آبیاری که به به سازی الگوی مصرف آب در کشاورزی کمک میکند به اهمیت وجود سازمان بسیج کشاورزی پی بردند.

از محاسن ویژه ی پروژه اصلاح الگوی مصرف آب، استقبال از سازمان بسیج کشاورزی

شیدایی ادامه داد: ما در این پروژه بیش از 220 مهندس را به کارگرفتیم در مدت زمان سه ماه و توانستیم بیش از تقریبا 800 میلیون تومان با استان های دیگر قرارداد بسته‌ایم و از این طریق به معیشت مهندسین این پروژه کمک شده است. به مدد این پروژه حدود 400 نفر از مهندسین کشاورزی این منطقه که عضو سازمان بسیج کشاورزی نبوده اند با شناخت بیشتر از اعضای فعال این مجموعه شوند در نتیجه این پروژه علاوه بر به سازی الگوی مصرف آب در کشاورزی توسط سیستم های نوین آبیاری محاسن دیگری نیز در پی داشت

به طور مثال سازمان بسیج کشاورزی گاهی مستقیما با پروژه در ارتباط نیست اما زمانی که برای اجرایی شدن پروژه به طور جدی وارد این عرصه میشود همه ظرفیت ها را بالا میبرد و این باعث میشود استقبال از این سازمان افزایش یابد و ما به کمک خدا و مدد دوستان امیدواریم بتوانیم ظرفیت ها را بالاتر از این ببریم .

مسدود کردن کشاورزی در منطقه، فرار کردن و پاک کردن صورت مسئله

شیدایی در خصوص سیاست های پیشنهادی اخیر سازمان حفاظت از محیط زیست در خصوص مسدود کردن کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه اظهار داشت: معیشت اصلی مردم این استان ها از کشاورزی است یعنی پایه و اساس زندگی آنها با کشاورزی شکل میگیرد زیر ساخت های استان ما با کشاورزی پیاده سازی شده است و در استان آذربایجان غربی نمیتوان گفت زیرساخت ها صنعتی است چون سایر ظرفیت ها به صورت بالفعل در استان وجود ندارد و همانطور که عرض کردم معیشت اصلی مردم با کشاورزی است نمیتوان به این قاطعیت کشاورزی را مسدود کرد مگر اینکه یک معیشت جایگزین برای کشاورزان مهیا نمود.

وی ادامه داد:  به اعتقاد بنده این کار پاک کردن صورت مسئله است چون جایگزین برای معیشت مردم به جای کشاورزی در حال حاضر وجود ندارد حل مسئله این است که بدانیم حدود 45 درصد از آب کشور ما به علت عدم آگاهی کشاورزان و همچنین عدم استفاده از سیستم های نوین آبیاری به هدر میرود و برای این باید چاره ای اندیشید  این موضوع بسیار مهمی است چون 90 درصد آب کشور در حوزه کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد و با توجه به این پرتی عظیم آب نمیتوان کشاورزی را تعطیل کرد بلکه باید چاره ای برای جلوگیری از این هدر رفت عظیم آب اندیشید. یکی از راه های پیشنهادی آموزش کشاورزان است.

اصلاح الگوی کشت، نیازمند تشویق و حمایت دولت

وی گفت: یکی از راه های پیشنهادی برای جلوگیری از هدر رفت آب، آموزش کشاورزان و جایگزینی سیستم آبیاری نوین به جای آبیاری سنتی است. دوم اینکه دولت و مسئولین از جایگزینی سیستم نوین آبیاری حمایت کنند و کشاورزان مشتاق استفاده از این طرح را در دام چرخه اداری درگیر نکنند و موانع پیش روی آنان را برطرف سازند برای مثال سازمان های آب و کشاورزی تبدیل به موانعی برای کشاورزان در راه اجرایی کردن طرح آبیاری نوین شده اند.

شیدایی در پایان گفت: سومین راهکار این است که اصلاح الکوی کشت را در دستور کار قرار دهیم به طور مثال جنوب استان با کشت چغندر 50 درصد از آب مورد نیاز را از دریاچه ارومیه تامین می کرد با توجه به اینکه چغندر یک محصول پر مصرف در زمینه آب است میتوان آن را با یک محصول کم مصرف جایگزین کرد تا به تبع آن مصرف آب کاهش یابد و دولت نیز برای این جایگزینی تشویق هایی را در نظر بگیرد برای مثال آزمایش ها نشان داده کشت زعفران، پسته و گندم در منطقه بازدهی خوبی دارد و میتواند محصول جایگزین مناسبی باشد .