امید سهرابی

بیش از یکسال و نیم از روزهای طلایی سریالی می‌گذرد که بسیاری معتقدند که جان تازه به شبکه نمایش خانگی بخشید است؛ سریالی که آن را با نام «شهرزاد» می‌شناسیم، تازه‌ترین ساخته حسن فتحی. کارگردانی که نامش متبادر کننده خاطرات سریال‌هایی چون «شب دهم» و «مدار صفر درجه» است. این روزها فصل دوم شهرزاد به بازار آمده و تاکنون قسمت‌های بسیاری از این فصل منتشر شده است؛ اما اقبال دیگر اقبال فصل اول را ندارد. در ادامه به بررسی فصل دوم این سریال با نگاهی به فصل اول خواهیم داشت.

فیلمنامه

فصل اول سریال «شهرزاد» فیلمنامه‌ای بسیار منسجم و قابل قبولی داشت. فیلمنامه‌ای که باعث شد تا مخاطبان آن روز به روز بیشتر شوند. فیلمنامه منسجم فصل اول شهرزاد باعث شد که مخاطبان به دنبال نویسنده این فیلم باشند و آن جا بود که نام نغمه ثمینی به میان آمد. فصل اول «شهرزاد» بسیار ریز بینانه شاه پیرنگ و خرده پیرنگ هایش را دنبال کرد که در پیگیری به پایان رساند. پایانی که مخاطبان با علاقه‌مند کرد که پیگیر فصل دوم باشند.

بعد از سر و صدای بسیار، مصاحبه‌ها، یادداشت‌ها و حواشی زندانی شدن تهیه‌کننده سریال «شهرزاد»؛ فصل دوم این سریال به شبکه نمایش خانگی آمد؛ اما آن چیزی نبود که همه انتظارش را داشتند. فرصت‌های بیشتری به این سریال داده شد، قسمت چهارم، پنجم و ششم آن نیز به بازار آمد؛ اما این دیگر «شهرزاد» فصل گذشته نبود. سریالی که مخاطبان در فصل قبل انتظار آمدن قسمت جدیدش را می‌کشیدند در فصل دوم روز به روز اقبال کمتر پیدا کرد، گویی فصل اول آن بهاری بوده است و حال نوبت خزان رسیده است.

فیلمنامه‌ای که روزی در کلاس‌های فیلمنامه نویسی به آن اشاره می‌کردند، حال در فصل دوم از ریتم افتاده است. فیلمی که روی ریتم منتظمش، مخاطب را متوجه زمان نمی‌کرد، حال در فصل دوم تمپوهای کندش همه را خسته کرده است.

چرا «شهرزاد» رو به قهقرا است؟

سریال «شهرزاد» در فصل دوم خود به گونه‌ای جلو می‌رود که انگار نمی‌خواهد به خرده پیرنگ‌هایی که در طول شاه پیرنگ آغاز می‌کند، خاتمه دهد. خرده پیرنگ‌هایی که از تعدد در قسمت‌های ۳-۴ نشان دهند آن بود که فیلمساز دنبال ساخت فصل سوم این سریال است.

سریال «شهرزاد» در فصل دوم به کلی از مسیر دراماتیک فصل اول خود خارج شده است. مسیری که پیش از این برای مخاطبان جذاب بوده؛ اما حال آن‌ها را دلزده کرده است.

برخلاف فصل اول «شهرزاد» که در سکانس‌های آن می‌توانستیم نماهای محبت آمیز پیدا کنید، در فصل دوم دیگر چنین نماهایی پیدا نمی‌شود. فیلمساز هر جا آمده است نما‌های محبت‌ آمیز در سریالش بگنجاند، سکانس‌ها رنگ و بوی اروتیک به خود گرفته است.

حال «شهرزاد» در ذهن‌ها تبدیل به سریالی شده است که دیگر جذاب نیست، تکلیفش را خود هم ندانسته و خط داستانی منسجمی ندارد.

ساخت فصل سوم

همانطور که پیش از این گفته شدن از قسمت‌های ۳-۴ سریال «شهرزاد» کاملاً مشخص بود که پای فصل سومی در میان است؛ چرا که در هر قسمت از آن خرده پیرنگ‌هایی جدیدی آغاز می‌شود، این در حالی که اکثر خرده پیرنگ‌های قبلی این سریال به سرانجام نرسیده‌اند.

نحوه حرکت سریال «شهرزاد» این مطلب را در ذهن متبادر می‌کند که سازندگان سریال «شهرزاد» از فروش خوب خوششان آمده است و دوست دارند هر چه ایده دارند در روایت «شهرزاد» قرار داده آن را کش بدهند. فیلمنامه چابک سریال«شهرزاد» در فصل اول، حال در فصل دوم درگیر گزافه‌گویی شده است. فیلمنامه‌ای که در فصل دوم اینچنین ناتوان است؛ در فصل سوم چه چیزی می‌تواند برای مخاطب به ارمغان بیاورد؟

کلام آخر

این روز‌های شبکه نمایش خانگی و بخش خصوصی در نظر مخاطبان سقوط کرده است. برخی از فیلم‌ها و سریال‌هایی که در بخش خصوصی تولید می‌شوند از کیفیت که مخاطبان از بخش خصوصی می‌خواهد برخوردار نیست. برخی از سریال‌های شبکه نمایش خانگی هدفشان به جای رضایت مخاطبان کیسه‌هایی است که از پس و پیش پرده برای خود دوخته‌اند تا با اندگی حواشی از آنها را پر کنند.

دست آخر می‌توان مخاطبانی را تصور کرد که هم پولشان، هم وقتشان و هم اعتمادشان رفته است و چیزی به دست نیاورده‌اند.