به گزارش صبح رزن به نقل از سپهرغرب، گروه کشاورزی - شکیبا کولیوند: قطب تولید سیب‌زمینی کشور این روزها در مسیر جدیدی وارد شده که نه‌تنها می‌تواند نوید جهش کیفی تولید را با خود به همراه داشته باشد، بلکه در دنیایی که با ویروس کرونا درگیر است و بعدها نیز وارد پساکرونا می‌شود، می‌تواند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. از فرآوری و صنایع تبدیلی محصول گرفته تا پیش‌روی درجه‌بندی، دسته‌بندی و بسته‌بندی و در نهایت، صادرات و فروش مطابق با پروتکل‌های بهداشتی. به‌راستی که اقدامات در این مسیر، گامی رو به جلو و امیدوارکننده برای اقتصاد کشاورزی همدان است.

خبرهای متفاوت و البته دردناک از وضعیت سیب‌زمینی همدان در طول سال‌های اخیر از گلایه‌های گران‌شدن سیب‌زمینی و بی‌کلاه‌ماندن سر سیب‌زمینی‌کاران همدان گرفته، تا بازار آشفته و ماندن سیب‌زمینی روی دست کشاورزان همه و همه، نیاز توجه بیشتر و برنامه‌ریزی مدون و مناسب را در این مسیر فریاد می‌زند. از سویی با توجه به شیوع ویروس کرونا، نیاز به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تمامی مراحل از دسته‌بندی تا بسته‌بندی محصولات کشاورزی برای ورود به عرصه فروش و صادرات احساس می‌شود.

استان همدان سالانه 950 هزار تن سیب‌زمینی تولید دارد که خام‌فروشی آن و نبود صنایع تبدیلی و فرآوری می‌تواند در این بین، بزرگ‌ترین عامل ضربه به اقتصاد کشاورزی این استان باشد. این روزها که شیوع ویروس کرونا تأثیرات خود را بر این زمینه با محدودکردن بازارهای فروش و صادرات نشان داده است، جای دارد تا برنامه‌ها به سمت دیگری سوق پیدا کند تا در سال جهش تولید، قطب تولید سیب‌زمینی کشورمان نیز جهشی کیفی در مسیر تولید داشته باشد.

در این راستا برآن شدیم تا گفت‌وگویی با خسرو طالبی، رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران، رئیس انجمن سیب‌زمینی استان همدان، عضو هیئت نمایندگان اتاق همدان و مدیرعامل شرکت زرخیز هگمتانه استان همدان ترتیب دهیم تا وضعیت فعلی سیب‌زمینی‌کاران همدانی و نیازهای دنیای صادرات این محصول را جویا شویم که در ادامه آن را می‌خوانید:

      بایستی جهش تولید واقعی داشته باشیم

خسرو طالبی در ابتدای گفت‌وگو با سرویس کشاورزی سپهرغرب، دغدغه اصلی کشاورزان و سیب‌زمینی‌کاران را شیوع ویروس کرونا دانست و گفت: صادرات خام و فرآوری شده محصولات کشاورزی، در حال و آینده با مشکلاتی مواجه است. بدین‌سان نیاز است تا مسئولین به فکر شعار سال یعنی «جهش تولید» باشند.

رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران با تأکید بر این که بایستی جهش تولید واقعی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: در رابطه با دوران پساکرونا بایستی مسئولین دقت بیشتری داشته باشند و سعی کنند بروکراسی‌ها و کاغذبازی‌ها را از سر راه سرمایه‌گذارانی که برای بسته‌بندی محصولات کشاورزی از مبدأ پا پیش می‌گذارند، بردارند.

طالبی ادامه داد: در دنیای امروزی و آینده، محصولات کشاورزی بایستی از مبدأ با رعایت پروتکل‌های بهداشتی درجه‌بندی، دسته‌بندی و بسته‌بندی شوند. بدین‌سان از مسئولین کشوری و استانی در این زمینه، می‌خواهم تا به این موضوع توجه و با افرادی که در این عرصه گام بر می‌دارند، همراهی داشته باشند.

      تولید یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار تُن سیب‌زمینی توسط کشاورزان همدانی

مدیرعامل شرکت زرخیز هگمتانه استان همدان با تأکید بر این موضوع افزود: در کشور ایران سالانه، شاهد تولید 5 میلیون و 200 هزار تُن سیب‌زمینی هستیم که سهم تولید سیب‌زمینی‌کاران همدانی از این میزان، بالغ بر یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار تُن در سال است.

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران، با بیان این که آمار مطرح‌شده فقط به زمین‌های کشاورزی در استان همدان تعلق ندارد، گفت: بسیاری از سیب‌زمینی‌کاران همدانی در زمین‌های دیگر استان‌ها، چون استان‌های کردستان، لرستان، زنجان و کرمانشاه به فعالیت می‌پردازند.

      صنایع تبدیلی ضرورتی در استان همدان

رئیس انجمن سیب‌زمینی استان همدان با تأکید بر این که استان همدان از لحاظ باراندازی سیب‌زمینی رتبه یک کشوری را به خود اختصاص داده است، اضافه کرد: صنایع تبدیلی، در استان همدان ضرورت دارد. بدین ترتیب از مسئولین کشوری و استانی خواهش می‌کنم تا به فکر وضعیت استان همدان باشند.

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران ادامه داد: در حال حاضر از لحاظ کمّی تولید سیب‌زمینی همدان از تولید سیب‌زمینی اروپا هم فراتر رفته است. به‌نوعی که یک سیب‌زمینی‌کار اروپایی از هر هکتار 30 تُن و یک سیب‌زمینی‌کار همدانی، از هر هکتار 40 تا 45 تُن سیب‌زمینی برداشت می‌کند. بدین‌سان وقت آن رسیده تا به لحاظ تولید کیفی، قدمی برداریم.

طالبی با تأکید بر اینکه حال، زمان پیش‌روی از لحاظ کیفی است، به تشریح نکاتی در این زمینه پرداخت و گفت: باید در این زمینه صنایع تبدیلی داشته باشیم و این موضوع را در همدان تقویت کنیم. در حال حاضر صنایع تبدیلی همدان در زمینه سیب‌زمینی خیلی کم است و عملاً صفر است. از سویی بایستی از خام‌فروشی این محصول جلوگیری شود. بدین‌‌جهت باید فرآوری و توجه به بسته‌بندی سیب‌زمینی را همواره در نظر بگیریم.

      لزوم درجه‌بندی، دسته‌بندی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی از مبدأ

رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران در بخش پایانی گفت‌وگو با خبرنگار کشاورزی سپهرغرب، با اشاره به بحث شیوع ویروس کرونا در دنیا، بیان کرد: این وضعیت به ما نشان داد که نیاز به کیفیت تولید و بسته‌بندی مناسب محصول سیب‌زمینی مطابق با پروتکل‌های بهداشتی داریم که البته در این مسیر از دولت نمی‌خواهیم یارانه‌ای را در نظر بگیرد یا به تولیدکنندگان و فعالان این عرصه پولی بدهد، بلکه تنها می‌خواهیم که مسئولین کاغذبازی و سنگ‌اندازی‌ها را در مسیر درجه‌بندی، دسته‌بندی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی حذف کنند.

در ادامه، به منظور پیگیری موضوع‌های مطروحه و بررسی وضعیت فعلی صنایع تبدیلی و فرآوری محصول سیب‌زمینی در استان همدان گفت‌وگویی با حسن محمدی، مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان همدان ترتیب داده شد که در ادامه آن را می‌خوانید:

      دو تا سه درصد سیب‌زمینی همدان، به‌صورت ضایعات از چرخه خارج می‌شود

حسن محمدی با بیان این که سالانه در حدود 950 هزار تُن سیب‌زمینی در استان همدان تولید می‌شود، بیان کرد: از آنجا که سیب‌زمینی‌کاران همدانی، جز پیشکسوتان این عرصه هستند، در زمین‌هایی از استان‌های لرستان، زنجان و کرمانشاه به کشت سیب‌زمینی می‌پردازند و در نهایت همه این سیب‌زمینی‌ها در همدان انبار می‌شود.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان همدان با بیان این که توجه به کاهش ضایعات محصولات کشاورزی یکی از ضروریات است، خاطرنشان کرد: پیش از آن که در استان همدان سردخانه سیب‌زمینی و صنایع تبدیلی داشته باشیم، 25 درصد از سیب‌زمینی ما، به‌صورت ضایعات از چرخه خارج می‌شد. اما در حال حاضر در بحث ذخیره‌سازی سیب‌زمینی مشکلی نداریم و با اقدامات انجام شده، هم‌اکنون تنها 2 تا 3 درصد سیب‌زمینی همدان به ضایعات تبدیل می‌شود.

وی در این خصوص ادامه داد: هم‌اکنون 57 واحد سردخانه سیب‌زمینی دارای پروانه بهره‌برداری از جهادکشاورزی استان همدان و 9 واحد با مجوز از سازمان صنایع فعالیت دارند که در مجموع، این 66 واحد ظرفیتی بالغ بر 200 هزار تُن دارند.

محمدی با اشاره به این موضوع تصریح کرد: 61 واحد دیگر نیز در این عرصه در حال ساخت و آماده‌سازی هستند که پیشرفت فیزیکی آن‌ها بالای 30 درصد و ظرفیت مجموع آن‌ها 205 هزار تُن است.

این مسئول با تأکید بر این که برخی از این واحدهای در دست احداث، پیشرفت فیزیکی بالایی دارند، تصریح کرد: شاهد بهره‌برداری این واحدها در سال جاری و سال آینده خواهیم بود.

وی در ادامه صحبت‌های خود بر لزوم توجه به بسته‌بندی و درجه‌بندی محصولات کشاورزی، به‌ویژه سیب‌زمینی اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون 5 واحد سورتینگ درجه‌بندی، دسته‌بندی و بسته‌بندی سیب‌زمینی با ظرفیتی بالغ بر 75 هزار تُن در استان همدان به بهره‌برداری رسیده است.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان همدان ادامه داد: در شهرستان رزن، یک واحد سردخانه سورتینگ و بسته‌بندی با هزینه‌ای بالغ بر دو میلیون دلار به بهره‌برداری رسیده است.

این مسئول با تأکید بر لزوم فرهنگ‌سازی برای خرید محصولات کشاورزی شستشو، مرتب و بسته‌بندی شده از سوی مردم، ادامه داد: بقیه سردخانه‌های سیب‌زمینی همدان نیز به دنبال این هستندکه موضوع سوتینگ و بسته‌بندی را به روند کاری خود اضافه کنند.

محمدی با تأکید بر این که در سال‌های گذشته چندان اقدام خاصی روی بحث فرآوری نشده است، گفت: علت اصلی این موضوع، هزینه بالا در این عرصه بوده و سرمایه‌گذاری در این زمینه نداشته‌ایم. خوشبختانه هم‌اکنون شرکت مجتمع صنایع غذایی فردای همیشه بهار در زمینه فرنچ فرایز وارد شده که تاکنون نیز بالغ بر 15 میلیارد تومان تسهیلات اشتغال روستایی به این مجتمع پرداخت شده است.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان همدان با تأکید بر این که مقرر شده تا سرمایه‌گذاری 85 میلیارد تومانی را در این مجتمع شاهد باشیم، افزود: در حال حاضر این مجتمع در حال احداث است و مرحله فوندانسیون آن به اتمام رسیده و إن‌شاءالله تا پایان سال نیز به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی با بیان این که حدود 20 هزار تُن سیب‌زمینی استان همدان، سالانه در این مجتمع به فرآوری خواهد رسید، اظهار کرد: این مجتمع می‌تواند محصولات را به مرحله فروش، در بازار داخلی و صادرات به دیگر کشورها نیز برساند که با این اقدام، واحدهای دیگر نیز در داخل همدان تشویق به سرمایه‌گذاری در این عرصه خواهند شد.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان همدان در پایان گفت‌وگو با سرویس کشاورزی سپهرغرب، با بیان این که در زمینه فرآوری سیب زمینی در استان همدان، نیاز به چند واحد دیگر نیز داریم، خاطرنشان کرد: در شهرستان رزن در زمینی 10 هکتاری یک سرمایه‌گذار لبنانی وارد کار شد که به سیستم بانکی نیز معرفی شد. اما به سبب مشکلات پیش‌آمده از سوی سرمایه‌گذار هنوز کار خود را آغاز نکرده که در صورت راه‌اندازی این واحد، سالانه 80 هزار تُن از سیب‌زمینی استان فرآوری خواهد شد.

      دوران پساکرونا و تأکید بر جهش تولید را جدی بگیریم

سال 1399 در آغاز خود، تلنگرهای بسیاری به تمامی بخش‌ها زد، از اقتصاد و گردشگری گرفته تا بحث‌های خانوادگی و کشاورزی، موضوع شیوع کرونا در سال جاری تلفیق خورد با تأکیدات مقام معظم رهبری بر جهش تولید و این دو در کنار هم نشان از لزوم برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های مناسب دارد.

بخش کشاورزی همواره با محدودیت منابع روبرو بوده است. از منابع آبی گرفته تا زمین و در این بین، محدودیت فروش محصولات و صادرات، به سبب شیوع ویروس کرونا از یک سو و کاهش ظرفیت‌های تولید و واحدهای تولیدی از سوی دیگر، همه در جهت کاهش عرضه و تقاضای بخش کشاورزی در حال پیش‌روی است.

اما به راستی در این بین چه باید کرد تا شاهد جهش تولید هم باشیم؟ لزوم توجه به ارتقای بهره‌وری کشاورزی و کاهش ضایعات، بخش مهمی در این عرصه است. استان همدان قطب تولید سیب‌زمینی کشور و بارانداز سیب‌زمینی است؛ اما همواره شاهد تازه‌خوری، وجود ضایعات، گلایه‌مندی سیب‌زمینی‌کاران بوده است و در این بین شاهد سود دلالان و واسطه‌ها و البته دیگر استان‌ها بوده‌ایم که با خرید سیب‌زمینی‌های همدان با قیمتی مناسب و واردکردن آن به عرصه فرآوری، خیلی پیش‌تر از همدان گام برداشته‌اند.

خوشبختانه با اقدامات انجام شده در همدان می‌توان به آینده فرآوری، بسته‌بندی و درجه‌بندی و البته صنایع تبدیلی این محصول امیدوار بود که قطب سیب زمینی کشور، یک گام رو به جلو برداشته است. البته امید است جهش تولید کیفی در این محصول را در سال جاری شاهد باشیم و البته لبخند رضایت بر لبان سیب‌زمینی‌کاران همدانی بنشیند، إن شاءالله.