به گزارش صبح رزن به نقل از  شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آمریکا در روزهای اخیر سعی کرد با ارائه قطعنامه‌ای به شورای امنیت کاری کند که جلوی تحریم‌های تسلیحاتی ایران  را که در مهر امسال به پایان می رسد، بگیرد اما در این مسیر موفق نشد.

در همین راستا روز گذشته وزارت خارجه آمریکا با ارسال نامه‌ای رسمی به اطلاع شورای امنیت رساند که قصد دارد «مکانیسم ماشه» را درباره پرونده هسته‌ای ایران و برجام فعال کند.

مکانیسم ماشه چیست؟

در بند ۱۱ و ۱۲ توافق هسته‌ای (برجام) به پروسه اعمال مکانیسم ماشه اشاره شده است که اصطلاح «اسنب بک» هم به آن گفته می‌شود، به زبان ساده باید گفت که مکانیسم ماشه یعنی بازگشت فوری به دوران قبل از برجام و اعمال تحریم‌های مجدد علیه جمهوری اسلامی ایران.

در قطعنامه ۲۲۳۱ آمده است که اگر یکی از اعضای امضا کننده توافق برجام که متشکل از تروئیکای اروپایی، ایران، چین، روسیه و آمریکا هستند، در اعمال و انجام تعهدات شکایتی داشته باشند، این شکایت ابتدا در کمیسیون مشترک برجام بررسی می‌شود و اگر در باره آن به توافقی نرسند، پرونده قابلیت ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل متحد را پیدا می‌کند.

در شورای امنیت هم بر سر ادامه تعلیق تحریم‌های ایران رای گیری می‌شود، در آنجا هم اگر یکی از اعضای دائم شورای امنیت آن را وتو کند، در آن زمان به صورت خودکار و بدون نیاز به رای گیری دوباره تمامی قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران برمی‌گردد که مهم‌ترین آن قطعنامه ۱۹۲۹ بود که علیه کشورمان اعمال شد؛ در واقع در این صورت برجام از بین خواهد رفت و تحریم‌های چندجانبه علیه ایران بر می‌گردد.

به عبارت دیگر زمانی که برجام تصویب می شده است این حق به کشورهایی که حق وتو دارند واگذار شده است که هر زمان بخواهند همه تحریم ها را علیه ایران بازگردانند و این موضوع به امضای طرف ایرانی رسیده و تیم مذاکره کننده ایرانی با آن موافق بوده است.

نقصی در برجام تحت عنوان «مکانیسم ماشه»

حق داوری ایران در برجام لحاظ نشده و این حق به آمریکا و سایر کشورها واگذار شده است در همین راستا خروج آمریکا از برجام است که این حق را از این کشور سلب کرده و اگر آمریکا در برجام حضور داشت به راحتی می تواننست تحریم ها را علیه ایران بازگرداند.

در صورتی که هر یک از کشورهای عضو برجام از این مکانیسم استفاده می کردند همه تحریم های همه کشورها علیه ایران باز می گشت اما امروز آمریکا از این نقص حقوقی در برجام استفاده کرده و سعی در استفاده از این مکانیسم دارد اما خروج آمریکا از برجام این قدرت آنها را گرفته است.

انچه که امروز تحت عنوان مکانیسم ماشه در برجام وجود دارد یکی از نقاط ضعف برجام بوده که از همان ابتدای تصویب برجام بارها از زبان منتقدان برجام مطرح شد که با این مکانیسم اساساٌ توافق برجام همیشه زیر سایه تهدید ایران پیش خواهد رفت.

کدام تحریم ها با مکانسیم ماشه باز می گردند؟

ایران در شرایط فعلی زیر سایه تحریم ها قرار دارد و البته با خروج آمریکا از برجام و حتی قبل از آن نیز محدودیت ها علیه ایران وجود داشت؛ پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، در حقیقت برجام یک توافق مرده محسوب می شد و کشورهای اروپایی در عمل با ایران وارد معاملات اقتصادی نشده و همچنین شرکت های خارجی به واسطه تهدید های آمریکا از ایران خارج شدند.

از اردیبهشت ماه سال 97 تا کنون عملاً ایران حق مراوده مالی با هیچ کشوری را نداشته و در همین راستا فروش نفت ایران با مشکلات زیادی مواجه شده است؛ واردات کالا به ایران بسیار سخت شده و از طرف دیگر صادرات نیز با مشکلات عدیده ای مواجه است. نفتکش های ایرانی در آب های دیگر مصادره می شوند و ایران امکان بازگشت دارایی های خود را به کشور ندارد.

در همین راستا بعد از خروج آمریکا از برجام، اروپایی ها نیز اگرچه در ظاهر با خروج آمریکا مخالفت کردند اما در عمل از همه این تحریم ها تبعیت کرده و تنها کشور چین و روسیه برخی از مراودات خود با ایران را حفظ کردند.

در شرایطی که تحریم ها همواره وجود دارد دیگر بازگشت تحریم ها نمیتواند شرایط بدتری برای کشور به وجود بیاورد و پیگیری «مکانیسم ماشه» در حقیقت برای اثبات یک گام دیگر از بدعهدی های آمریکا قابل توجه خواهد بود اما آورده دیگری برای کشور ندارد.

در همان روزهای نخست به نتیجه رسیدن برجام بارها منتقدان برجام از عملکرد مکانیسم ماشه و قرار گرفتن آن در برجام گلایه کردند اما تیم مذاکره کننده از پاسخگویی به این انتقادات فرار کرده و هیچگاه حاصر به توضیح درباره آن نشد.

در همان شرایط هم رسانه های موافق دولت بارها منتقدان را محکوم به بی سوادی کرده و به صورت کورکورانه از عملکرد تیم مذاکره دفاع کردند اما امروز شاهد هستیم که تیم مذاکره با باز گذاشتن دست آمریکا رد برجام اجازه تحمیل هزینه های سنگین به کشور را داد.

انتهای پیام/ط