وحید جلیلی عصر دوشنبه ۲۷ خرداد با حضور در جشن «حافظان جمهوریت دینی» در جمع حامیان گفتمان انقلاب به سخنرانی پرداخت. مشروح صحبت های ایشان در ذیل می آید.

جمهوری اسلامی ،‌ نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر 

 ما معتقد به جمهوری اسلامی هستیم،‌ نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر.  و خوشحال هستیم که در کشوری زندگی می‌کنیم که نظام حکومتی آن جمهوری است. خوشحال هستیم در نظامی زندگی می‌کنیم که آرای همه مردم با همدیگر مساوی است.  دست یکایک مردمی که در انتخابات اخیر شرکت کردند و رأی به صندوق انداختند را می‌بوسیم و مخلص همه‌شان هم هستیم.  این تفاوت جریان وفادار به گفتمان اسلامی و جمهوری اسلامی با دیگران است.

امام نظام را جمهوری قرار داد برای این که ما خواب نرویم 

 پارسال قبل از انتخابات مجلس  نکاتی را در مورد جمهوریت دینی، بیان کردم که در مجله راه هم منتشر شده و در بسیاری از سایت‌ها هم آمده است. در آنجا اشاره کردم که متأسفانه حزب‌اللهی‌ها نسبت به مبانی جمهوریتی نظام دینی کم‌کاری کردند و در تبیین جمهوریت نظام از لحاظ مبانی اسلامی کم گذاشتند.

دلایلش را هم آن قدری که به ذهنم می‌آمده برشمردم. ما را همیشه از جمهوریت ترسانده‌اند. بسیاری از عناصر ضدانقلاب و غربزده از یک سو و بعضاً عناصری با نیت‌های دلسوزانه از سوی دیگر تلاش کردند که ما همواره نسبت به جمهوریت نظام کم‌اعتنا باشیم.

 اما امام حکیم ما قاعده نظام را بر جمهوریت گذاشت. با این که بعضی‌ها می‌گویند امام ساختار جمهوریتی برای نظام دینی را در شرایط اضطراری انتخاب کرد و اگر امام در شرایط دیگری بود، ممکن بود که نوع دیگری از حکومت را انتخاب بکند ولی این از هیچ کدام از بیانات امام و مواضع و اقدامات امام برنمی آید.

بر عکس؛ امام دقیقاً روی جمهوریت نظام تأکید داشت و تعمد داشت و می‌دانست که اگر نظام ما جمهوری نباشد، اسلامی هم نخواهد بود و اگر ما می‌خواهیم اسلامیت نظام‌مان را حفظ بکنیم، باید جمهوریت نظام‌مان را حفظ بکنیم. ولایت فقیه در طول سی و چند سال گذشته وفادارترین نهادها به رأی مردم و به جمهوریت نظام بوده است. نائب امام زمان در این کشور بزرگترین و جدی‌ترین پاسدار تک‌تک آرای این ملت بوده و ما هم  که خودمان را مرید و مخلص ولایت فقیه می‌دانیم،‌ باید همان غیرت و همان حمیت و حساسیتی که ولایت فقیه به تک‌تک آرای مردم دارد، داشته باشیم.

امام نظام را جمهوری قرار داد برای این که ما خواب نرویم. ساختار نظام را جمهوریت انتخاب کرد  برای این که ما تنبل نشویم.

جمهوریت نشانه فرهنگی بودن نظام ماست 

جمهوری اسلامی یعنی حکومت بر اساس طاقت مردم! و اگر می‌خواهیم آرمان‌های خاصی را دنبال بکنیم، راهش این نیست که ساختار جمهوریتی نظام را زیر سؤال ببریم.

بلکه راهش این است که طاقت مردم را بالا ببریم.

اتفاقاً چون نظام ما جمهوری است،‌ مبنای آن فرهنگ است. جمهوریت نشانه فرهنگی بودن نظام ماست. یعنی مبتنی بر انتخاب و اراده آدم‌هاست. مبتنی بر انتخاب آگاهانه و داوطلبانه است. اگر می‌خواهیم نتیجه مطلوب خودمان را بگیریم، باید از فرایند درست خودش در ساختار جمهوریتی وارد بشویم. باید با کار فرهنگی درست طاقت مردم را ارتقا بدهیم.

هر انتخابات یک شاقولی است که فاصله بین واقعیت و آرمان را تا حدودی نشان می‌دهد.

ما باید تلاش بکنیم، نه این که از آرمان‌های خودمان دست برداریم یا در آرمان‌هایمان بازنگری بکنیم بلکه باید در نسبت خودمان با واقعیت‌ها و با صحنه میدانی جامعه تجدید نظر بکنیم و تلاش بکنیم که واقعیت جامعه را ارتقا بدهیم.

جمهوری یعنی به جای مردم، خودت را متهم کن!

 جمهوری یک ساختار تربیتی برای حزب‌اللهی‌ها است که آنها را وادار می‌کند که کار کنند، انرژی بگذارند، متمرکز بشوند و فعالیت بکنند. طبق قول مشهور در انتخابات اخیر، ظرفیت‌هایشان را آزاد و شکوفا کنند. جمهوری یعنی به جای مردم، خودت را متهم کن و وقت را تلف نکن.

 به ما فرمودند «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه.» استعداد و ظرفیت هست، آمادگی هست ولی یک عده باید اینها را اِعداد کنند.”اعدوا لهم”. اگر دشمن را می‌بینیم و در کنارش ظرفیت‌ها را می‌بینیم، قابلیت‌ها و استطاعت‌ها را می‌بینیم، دستور قرآن به ما این است که استعدادها را اِعداد کنید. آماده و تجهیز بکنید. بر بیانگیزید. ما از این جهت باید شکرگزار نظام جمهوری باشیم. چون نظام جمهوری نظام رشد است. به خصوص برای مایی که آرمانخواه و عدالت‌طلب هستیم.

جمهوری یعنی فعال کردن گردونه  “تواصی”.

جمهوری یعنی تک‌تک مردم ارزش دارند که برای آنها وقت بگذارید. آنها را مورد خطاب قرار بدهید. شبهات آنها را بشنوید. با آنها مخاطبه و مفاهمه کنید. جمهوری یعنی این و با این معنا جمهوری یک نظام کاملاً دینی است.

جمهوری یعنی فعال کردن گردونه  “تواصی”. تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر. نمی‌شود که ما گردونه تواصی و چرخه سفارش به حق و صبر را در کشور نچرخانیم و بعد انتظار داشته باشیم در انتخابات به نتیجه مطلوب برسیم.

 سنت الهی بر این نیست.  در جهان و در عالم این اصل حاکم است که: «لیس للانسان الا ما سعی.»

 وقتی با این مبانی نگاه می‌کنید، چه در ظاهر پیروز بشوید و چه ببازید، فرقی نمی‌کند. تکلیف یکی است. تکلیف استفاده از وسع است. لا یکلف الله نفسا الا وسعها یعنی چه؟ یعنی به میزانی که وسع دارید، تکلیف دارید و ما امکانات زیادی داریم. وسع زیادی داریم. ظرفیت‌های زیادی در کشور داریم. اگر آرمانخواه هستیم، باید تمام توان خودمان را بسیج بکنیم برای شناسایی این قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها و امکانات و استطاعت‌ها و به فعلیت درآوردن آنها.

جمهوری ؛ترکیب متغیرها و ثوابت

 اگر ما امروز اسم مراسم‌مان را جشن حافظان جمهوریت گذاشته‌ایم، بر اساس یک مبنای دقیق و عمیق دینی این کار را کردیم. واقعاً جمهوریت و جمهوری اسلامی فضایی است از حیات طیبه، از زندگی گوارا. برای ما دلچسب است که در کشوری زندگی می‌کنیم که در آن نظام جمهوری برقرار است. اگرچه بعضی وقت‌ها انتخابات آن را ببازیم. چرا؟ چون جمهوری یک سری متغیرهایی دارد و یک سری ثوابتی دارد. نکته ای که متأسفانه خیلی‌ها به آن توجه نمی‌کنند این است که جمهوری صرفاً عرصه متغیرها نیست. بلکه ثوابتی هم دارد. وقتی که شما رأی دادن در این جمهوری را می‌پذیرید، یعنی ثوابت آن را پذیرفته‌اید. این نظام یک قانون اساسی‌ای دارد. یک رهبری‌ای دارد. یک ساختاری دارد. شما در درون این ساختار می‌آیی و از حق خودت استفاده می‌کنی و البته تکالیف خودت را هم می‌پذیری. آن ثوابت است که کسی را با هفت دهم درصد رأی بیشتر؛ رئیس جمهور می‌کند و کل قدرت‌های اجرایی کشور را در اختیار او قرار می‌دهد. اگر ولایت فقیهی نبود،‌ اگر قانون اساسی‌ای با این شکل وجود نداشت، اگر شورای نگهبانی وجود نداشت، امکان برخورداری از یک چنین پیروزی‌ای هم وجود نمی‌داشت. پس جمهوری اسلامی مجموعه‌ای است از ثوابت.

شما قانون اساسی جمهوری اسلامی را که مورد وفاق همه هست نگاه بکنید؛ دقیقاً یک قانون اساسی آرمانگرایانه و حزب‌اللهی است. از اصول اول قانون اساسی, شما اصل هشت قانون اساسی را نگاه بکنید، اصل امر به معروف و نهی از منکر. باعث تأسف و دریغ است که این اصل در سال پنجاه و هشت در قانون اساسی جمهوری اسلامی تصویب شده و تا امروز که سی و چهار سال گذشته است،‌ هیچ کدام از دولت‌های جمهوری اسلامی و هیچ کدام از مجلس‌های جمهوری اسلامی و هیچ کدام از دستگاه‌های قضایی جمهوری اسلامی حاضر نشده‌اند قانون تفصیلی این اصل را بنویسند. این اصل هنوز که هنوز است، یک اصل مهجور، مظلوم و مغفول در قانون اساسی جمهوری اسلامی است. با این که یکی از اصول اولیه قانون اساسی و از مهم‌ترین اصول قانون اساسی است.

نه چپ و نه راست و نه هیچ جریانی، هیچ کدام تا کنون حاضر نشده‌ است که قانون این اصل مهم قانون اساسی را تدوین بکند. این خیلی معنا دارد. یا اصل دهم قانون اساسی. طبق این اصل هر دولتی که در جمهوری اسلامی بر سر کار می‌آید، یکی از وظایف اصلیش این است که باید برای یکپارچگی تمام کشورهای جهان اسلام در ابعاد اجتماعی،‌ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برنامه داشته باشد و تلاش بکند. این اصل قانون اساسی اصلی است که می‌شود  و باید از همه دولت‌هایی که سر کار می‌آیند  مطالبه کرد. همان قانون اساسی‌ای که به تو اجازه می‌دهد با هفت دهم درصد رأی بیشتر رئیس جمهور بشوی، همان قانون اساسی این وظایف را برای شما و هر رئیس جمهور دیگری مشخص کرده است که از سوی همه مردم قابل مطالبه است.

جمهوری دینی در برابر دموکراسی بی هویت ابزاری غرب زده ها

 این انتخابات نشان داد که جمهوری اسلامی به چه بلوغی رسیده است و مردم ذیل این نظام به چه بلوغی رسیده‌اند. نشانه‌هایش از همین الآن آشکار است. شما دیدید که چهار سال پیش آنهایی که ادعای دمکراسی داشتند،‌ آنهایی که ادعای عقلانیت داشتند، آنهایی که ادعای مدرن بودن داشتند،  دیدید که چقدر قبیلگی عمل کردند. در برابر یازده میلیون اختلاف رأی آمدند و تلاش کردند یک سری مناسبات قبیلگی را در کشور حاکم بکنند. گفتند مگر می‌شود که مردم مثل چند هزار سال پیش فکر نکنند. مگر می‌شود که ملت به داماد خودشان و به فرزند خودشان رأی ندهند!! کسانی که خودشان را روشنفکرترین و دمکرات‌ترین آدم‌ها و مدرن‌ترین آدم‌های این کشور می‌دانستند،‌ دیدیم که چقدر تفکرات منحط ارتجاعی در ذهن اینها هست و دارند تلاش می‌کنند،‌ همان مناسبات منحط و ارتجاعی که حتی مناسبات سرمایه‌داری هم نیست، مناسبات فئودالیته است، آنها را در کشور تحکیم کنند.

امروز شما می‌بینید کسانی که در بوق‌های استکبار، – از «بی بی سی» و از «وی او ای» و «من و تو» و غیره تا دست‌نشاندگان و شیفتگان داخلی آنها- متهم هستند به انواع و اقسام تهمت‌های دروغ  مثل طالبانی‌گری یا تحجر و فلان و بهمان، از دیگرانی که شعار عقلانیت و روشنفکری می‌دهند بسیار عقلانی‌تر،‌ دمکراتیک‌تر و بزرگوارانه‌تر عمل کردند. این معنای جمهوریت دینی است. در مقابل آن دمکراسی نصف‌ونیمه وارداتیِ تقلیدیِ بی‌ریشة بی‌هویت که یک عده غربزده می‌خواهند از آن فقط استفاده ابزاری بکنند.

جمهوری اسلامی یک نظام کوکی نیست!

 امیدوار هستیم که انشاءالله در ادامه حیات انقلاب اسلامی که کشور دارد به سمت اهداف خودش پیش می‌رود، همین وفاداری نیروهای حزب‌اللهی و آرمانخواه به جمهوریت نظام موجب بشود که آنها با همت بیشتر و با کار مضاعف تلاش بکنند تا قاعده جمهوریت نظام را، تک‌تک آحاد مردم را مورد خطاب قرار بدهند؛ برای آنها از صمیم دل کار بکنند؛ چه کار فرهنگی و چه کار اجتماعی و … هر کسی در هر فضایی که هست. تا بعضاً فواصلی که بین آرمان و واقعیت پیش می‌آید پر بشود و در هر انتخاباتی که بعداً به وجود می‌آید، به میزانی که ما همت کنیم و کار و تلاش بکنیم و به جای این که مردم را متهم بکنیم، خودمان را متهم بکنیم. کم‌کاری‌های خودمان را،‌ اشتباهات خودمان را در نظر بیاوریم. اغفر لنا ذنوبنا. اگر شما نصرت می‌خواهید، کلید قرآنیش این است. “ربنا اغفر لنا  ذنوبنا و اسرافنا فی امرنا و ثبت اقدامنا و انصرنا.”اگر در هر عرصه‌ای نصرت می‌خواهید، ابتدا باید اشتباهات خودتان، کم‌کاری‌های خودتان، تنبلی‌های خودتان را به یاد بیاورید و اینها را جبران بکنید تا به ثبات قدم برسید و بعد در میادین گوناگون به پیروزی‌های پی‌در‌پی دست پیدا بکنید.

 وگرنه نظام جمهوری اسلامی یک نظام کوکی نیست که بگوییم یک بار کوکش می‌کنیم و تا آخر به کوک ما می‌خواند. هیچ نظام کوکی‌ای وجود ندارد. سنت عالم بر این نیست. و لقد فتنا الذین من قبلکم. ما همواره در معرض امتحان و ابتلای الهی هستیم و همواره باید تلاش بکنیم که نعمتی که خدا به ما داده، یعنی نعمت جمهوری اسلامی را شکر بکنیم. از مواهب آن درست استفاده بکنیم. استعدادها و ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی که در این نظام وجود دارد را به فعلیت برسانیم. هر تلنگری هم که به ما می‌خورد، آن تلنگر را در جهت رشد خودمان و رشد جامعه و نظام و کشور به کار بگیریم انشاءالله.

چهار سال آینده؛ دوره طلایی برای آرمانگراها

خدا توفیق بدهد که انشاءالله با نگاه درست، با نگاه عمیق، با رویکرد فعال در همه صحنه‌ها ادامه مسیر بدهیم و به امید خدا بتوانیم در مراحل متعددی که پیش رو داریم، آرمان‌های انقلاب را به نحو هر چه بهتر از قبل پیش ببریم. من یک نکته را هم عرض بکنم. خوشبختانه، بحمدالله شاید در صحبت‌های بقیه دوستان هم شنیده باشید. این انتخابات با این که در ظاهر یک شکست ظاهری به وجود آمده، خیلی فرق دارد مثلاً با دوم خرداد هفتاد و شش. بچه حزب‌اللهی‌ها الحمدالله رب العالمین با این مسأله خیلی عمیق‌تر برخورد می‌کنند و خیلی بصیرانه‌تر، فعال‌تر. همین جلسه‌ امروز نشان می‌دهد که اگر یک عده انتظار داشتند که با یک شکست ظاهری اینجوری، بچه‌حزب‌اللهی‌ها افسرده بشوند و تا مدت‌ها دست و دلشان به کاری نرود، همین روحیه‌ای که اینجا وجود دارد و همین ابتهاج و روحیه معنوی که اینجا وجود دارد، این نشان می دهد  که انشاءالله ما فعالیت‌های زیادی در این چهار سال خواهیم داشت. به امید خدا. مطمئناً آرزوی ما این است که دولت جمهوری اسلامی – هر کس که می‌خواهد رئیسش باشد- آقای روحانی هم که منتخب ملت هستند، ما برای ایشان از صمیم دل آرزوی موفقیت داریم و امیدوار هستیم که نظام بتواند در دوره ریاست جمهوری ایشان همان اهداف عالیه خودش را و اصول مصرح قانون اساسی را به درستی دنبال بکند. ما هم در حد خودمان کمک می‌کنیم. جایی هم که لازم باشد، تذکر می‌دهیم و انتقاد می‌کنیم. فعالیت‌های فرهنگی هم مطمئناً از این انتخابات به بعد وارد فاز جدیدی خواهد شد و بسیار فعال‌تر، پرشورتر، قوی‌تر، سازماندهی‌شده‌تر و حرفه‌ای‌تر دنبال خواهد شد.

 اولویت اول: فرهنگ عمومی

در انتخابات قبلی من یک تحلیلی از فتنه هشتاد و هشت ارائه کرده بودم. آنجا بحث عدالت رسانه‌ای را مطرح کردم و این که عدالت نامتوازن وجود داشته و ما در کشور فساد رسانه‌ای داشتیم. به نظر من در انتخابات قبلی ما حلقه رسانه را کم داشتیم که فتنه به وجود آمد. بزرگترین حلقه مفقوده‌ای که ما الآن داریم حلقه فرهنگ عمومی است. یعنی ما باید تلاش بکنیم تا آرمان‌های خودمان را و مبانی انقلاب را و تحلیلی که از وضعیت موجود داریم را به فضای فرهنگ عمومی بکشانیم. با انواع و اقسام وسائل و ابزارهایی که در این حوزه وجود دارد که به مرور دنبال خواهیم کرد، باید تلاش بکنیم که آرمان‌های انقلاب را به متن  زندگی مردم نزدیک بکنیم.

حالا فعالیت‌هایی هم در جریان است و در جلساتی هم که در همین سه چهار روز گذاشته شده، به مرور اطلاع‌رسانی خواهد شد. دوستان گفتند که از هفته آینده هم یک سری فعالیت‌هایی در همین جا آغاز خواهد شد. اولین آن شب میلاد حضرت صاحب الزمان ، در اینجا شب شعر شاعران انقلاب برگزار خواهد شد و عمده شعرای بزرگ انقلاب حضور خواهند داشت. جلسات متعدد دیگری هم در تالار عمار و در حسینیه هنر برگزار خواهد شد.همین امروز اس ام اس‌های متعددی از دوستان فعال در شهرستان‌ها داشتم. خوشبختانه همین خوش‌روحیه‌گی که در بچه‌ها هست و همین روحیه کار و فعالیتی که در تهران هست، امروز در بندرعباس و قائم‌شهر و بروجرد و اهواز هم هست. این را باید به فال نیک بگیریم و به نظر من تازه اول عشق است و انشاءالله ما در این دوره چهار سال آتی دورة طلایی را با همین روحیه‌ای که در دوستان مشاهده می‌شود، شاهد خواهیم بود.

سایت حیات خبر هم که قبلاً سایت انتخاباتی آقای دکتر جلیلی بود، به کار خودش ادامه خواهد داد. همان سایت «حیات طیبه» .فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که برنامه‌ریزی شده در آنجا اطلاع‌رسانی خواهد شد. ضمن این که معطل و منتظر هیچ کس هم نباشند. هر کسی هر ظرفیتی را در هر فضایی می‌تواند فعال بکند، فعال کند. ما هم در حد بضاعت محدود خودمان تلاش می‌کنیم که دوستان را کمک بکنیم. انشاءالله ارتباطات حفظ بشود. یکی از مراکز قاعدتاً همین تالار عمار و  حسینیه هنر خواهد بود. به خصوص تابستان امسال تابستان پر کار و پر باری را در پیش داریم. برنامه‌هایش به مرور اعلام خواهد شد. اگر دوستان پیشنهادها و نظراتی هم داشتند، استقبال می‌کنیم. انشاءالله همه با هم بتوانیم بار بزرگی را که شهدای گرانقدر ما بر دوش ما گذاشتند، به نحو شایسته‌ای به مقصد برسانیم.