به گزارش صبح رزن به نقل از خبرگزاری فارس از همدان به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا، هفتمین همایش بین‌المللی علمی- کاربردی ابن‌سیناپژوهی با عنوان نقش میراث ابن‌سینا در توسعه علوم، روزهای اول و دوم آذر 1392 (22 و 23 نوامبر 2013) در شهر بخارا برگزار شد.

در این همایش به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران، بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا همچون دو دوره گذشته حضور داشت که در این همایش آقایان دکتر نجفقلی حبیبی، مصحح کتاب قانون بوعلی‌سینا و دکتر انشاءالله رحمتی، ابن‌سیناپژوه و مترجم آثار فلسفی و توکل دارائی، مدیر امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا به سرپرستی آیت‌الله غیاث‌الدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلی‌سینا مقالات خود را ارائه دادند.

بنا به این گزارش، صبح روز اول همایش، میهمانان که در شهر بخارای ازبکستان حضور داشتند، به روستای افشنه، زادگاه شیخ‌الرئیس، بوعلی‌سینا رفتند و ضمن ادای احترام به مقام شامخ این شخصیت جهانی، از موزه این روستا که در محوطه‌ای دانشگاهی قرار دارد، بازدید کردند.

آیت‌الله طه‌محمدی، رئیس بنیاد بوعلی‌سینا در آیین ادای احترام به شیخ الرئیس، به همراه هیئت ایرانی به عنوان تنها سخنران در کنار تندیس بوعلی‌سینا درباره نقش و اهمیت میراث علمی ابن‌سینا در زمینه فلسفه، عرفان و پزشکی سخنرانی کرد.

پس از آیین ادای احترام به بوعلی‌سینا، حاضران از موزه افشنه که دارای تصاویر و تابلوهایی از شیخ‌الرئیس، پزشکی سنتی، ابزار و آلات طبی، کپی نسخه‌های خطی و یادبود نمادین قبر بوعلی‌سیناست، دیدن کردند.

در آغاز ورود به موزه طی آیینی رسمی، هدایای بنیاد بوعلی‌سینا شامل تندیس همایش هزاره تألیف کتاب قانون و بشقاب‌های سفالین لالجین مزین به تصویر شیخ‌الرئیس و آرم یادبود هزاره قانون و بنیاد بوعلی‌سینا و تمبرهای یادبود منتشر شده در جمهوری اسلامی توسط آیت‌ا... محمدی، رئیس بنیاد بوعلی‌سینا به معاون فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ازبکستان، رئیس فرهنگستان طب سنتی ازبکستان و مسئول موزه افشنه برای نگهداری در این موزه اهدا شد.

بنا به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل بنیاد بوعلی‌سینا در آیین گشایش این همایش، در بعد از ظهر روز جمعه اول آذرماه 92، آیت‌الله غیاث‌الدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلی‌سینا سخنرانی کرد.

رئیس بنیاد بوعلی‌سینا در آغاز با تشکر از برپایی این انجمن علمی گفت: خدا را شکر می‌کنیم که توفیق عنایت فرمود که ما در این کنفرانس و انجمنی که به عنوان تکریم علم، حکمت، فلسفه و طب و تمام علوم بشری که یکپارچه حضرت شیخ‌الرئیس، حسین‌ابن عبدالله ابن‌سینا بر آن‌ها مسلط بوده است؛ گردهم بیاییم.

آیت‌الله غیاث‌الدین طه محمدی با اشاره به اینکه در ایران اسلامی بیشتر از هرجای دنیا نسبت به مکتب ابن‌سینا کار علمی صورت می‌گیرد، افزود: از بنیانگذاران این همایش، از جمله دولت ازبکستان، ریاست جمهوری و مسئولان علمی، بنیاد اجتماعی ابن‌سینا، انجمن طب سنتی ازبکستان، وزارت بهداشت، و دانشگاه پزشکی بخارا و شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی همایش، از طرف جمهوری اسلامی به عنوان پاسدار مکتب و حکمت سینوی، صمیمانه تشکر می‌کنم.

وی تجلیل زبانی از زحمات شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا را کافی ندانست و در این باره افزود: تجلیل از زحمات ابن‌سینا به تنهایی کافی نیست، بلکه با توجه به اینکه شیخ‌الرئیس هزار سال قبل با هزار زحمت و در فضای ناامن و آوارگی این همه علوم را بررسی و تألیف کرده است و حتی بسیاری از کتاب‌های ابن‌سینا از بین رفته؛ جامعه بشری و به ویژه مسلمانان بایستی میراث‌خوار خوبی برای علوم شیخ‌الرئیس ابن‌سینا باشند.

رئیس بنیاد بوعلی سینا اتصال و اتکای شیخ‌الرئیس به مبدأ غیب در حل علوم را بر اساس سخن بوعلی برای جامعه انسانی در حال حاضر، الگویی شایسته دانست و گفت: بوعلی‌سینا نه تنها در عرضه نظر، یک انسان بی‌نظیر است که در مرحله عمل نیز انسانی یگانه است.

وی با اشاره به شهرت جهانی ابن‌سینا در پزشکی اضافه کرد: خیلی‌ها ابن‌سینا را در علم طب منحصر می‌کنند، در حالی‌ که ایشان در فلسفه و عرفان، سرآمد دانشمندان است و رساله‌هایی از ایشان در تفسیر قرآن برجای مانده و تا 400 رساله کوچک و بزرگ از تألیفات شیخ‌الرئیس نام برده شده است.

محمدی ضعف تحقیقات فلسفی و نگرش‌های عرفانی شیخ‌الرئیس در زادگاه این دانشمند بزرگ را از جمله مواردی دانست که موجب مظلومیت بوعلی‌سینا شده است.

وی افزود: امیدواریم در این آب و خاک فاخر که زادگاه شیخ‌الرئیس است، علوم ابن‌سینا زنده شود و همانطور که آقای شیرزاد ذاکر خوجه، رئیس بنیاد بوعلی‌سینای ازبکستان فرمودند، با توجه به اینکه علوم بوعلی‌سینا منحصر در طب نیست، فلسفه، عرفان و تفسیر بوعلی‌سینا در این منطقه زنده شود که به نظر ما این علوم خیلی بالاتر از طب ایشان است.

وی دو پیشنهاد برای این کنفرانس علمی ارائه داد و گفت: پیشنهاد می‌کنیم با توجه به اینکه در ایران اسلامی مسئله عقلی بوعلی‌سینا بیش از طب بها داده می‌شود؛ ما امادگی داریم در زمینه ترویج مسائل عقلی و فلسفی در خطه زادگاه بوعلی‌سینا همکاری کنیم تا انشاءالله این زمینه مغفول در این دیار زنده شود.

رئیس بنیاد بوعلی سینا ابراز داشت: پیشنهاد دوم هم زنده کردن و یادگیری الفبای قرآنی به بچه‌هاست. با توجه به اینکه بعد از سلطه کمونیست‌ها، گسست فرهنگی در این منطقه به وجود آمده است، کتاب‌های نفیس علمی گذشتگان و بزرگان علم، از جمله امام بخاری و دیگر ائمه و نیز سایر دانشمندان علوم اسلامی و فلسفی، الان در کتابخانه‌های شما وجود دارد که کسی نمی‌تواند از آن‌ها بهره‌برداری کند.

دکتر حبیبی: قانون هنوز برای سلامت بشر حرف‌های تازه دارد

دکتر نجفقلی حبیبی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مصحح کتاب قانون نیز مقاله خود را با عنوان نقش قانون بوعلی‌سینا در پیشرفت دانش پزشکی ارائه داد.

حبیبی در آغاز با طرح این پرسش که چرا جهان نسبت به قانون ابن‌سینا تا این اندازه احترام قائل است که هزارمین سال تألیفش را بزرگ می‌شمارد، گفت: پاسخ به این سؤال وقتی روشن می‌شود که نقش و تأثیر قانون در پیشرفت و گسترش دانش پزشکی معلوم شود زیرا دانش پزشکی مورد نیاز همه انسان‌ها در همه زمان‌ها و همه مکان‌ها است.

وی گفت: هر کس و هر کتابی که در این زمینه اثر داشته باشد به نسبت تأثیری که داشته است از احترام برخوردار خواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: کتاب قانون، دانش پزشکی و مداوای بیماران را از جادوگری و دستورهای بی‌اساس و مبتنی بر خرافات نجات داد و پزشکی را به عنوان یک علم مطرح کرد. هم مباحث نظری و هم مباحث عملی آن را با مقررات و قوانین علمی تبیین کرد.

وی درباره تأثیر قانون بر علوم پزشکی پس از درگذشت ابن‌سینا افزود: پزشکی پس از تألیف کتاب قانون، به عنوان یک علم در تمام مراکز علمی جهان متمدن با محوریت قانون ابن‌سینا که به زبان‌های مهم و رایج ترجمه شده بود مورد توجه عالمان پزشکی قرار گرفت.

حبیبی ابراز داشت: این کتاب برای دانشمندان علم پزشکی بستر تحقیق و پیشرفت علم پزشکی را فراهم آورد و برای پزشکانی که به درمان بیماران می‌پرداختند، به عنوان دستورالعمل و راهنما هم در تشخیص بیماری‌ها، و هم در مداوای آن‌ها در خدمت آنان قرار گرفت. یعنی هم کتاب درسی برای آموزش پزشکی و تربیت دانشمندان در حوزه‌های مختلف پزشکی شد و هم کتاب درمانی بود برای پزشکان معالج.

وی گفت: این مطلب یک ادعای مبالغه آمیز نیست بلکه یک حقیقت تاریخی غیر قابل انکار است زیرا منابع مهم و اصیل تاریخ تحولات پزشکی جهان به روشنی و مستند به دلایل تاریخی روشن کرده است که قانون ابن‌سینا قرن‌ها کتاب درسی دانشگاه‌ها ومدارس عالی شرق و غرب جهان بوده و دانشمندان در سایه تدریس و شرح و تفسیر و نقد قانون ابن‌سینا نقش عظیمی در پیشرفت دانش پزشکی ایفا کرده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران سپس به هفت قرن تدریس قانون در دانشگاه‌های اروپا اشاره کرد و گفت: قانون حدود هفت قرن در دانشگاه‌های اروپا و بسیار بیش از آن در مدارس شرق منبع مهم دانش پزشکی بوده است و هزاران محقق و مؤلف و پزشک و کتاب علمی تحت تأثیر قانون در مدت بیش از هزار سال تربیت شده‌اند و بسیاری از آنان در حوزه دانش پزشکی ستارگان فروزانی شده اند که نسل هایی پروش داده‌اند.

وی درباره مطالب علمی قانون درباره امراض و بیماری‌ها توضیح داد: قانون به لحاظ طرح شاخه‌های مختلف پزشکی و ساماندهی علمی آنها مثل طب زنان، طب کودکان، طب سالخوردگان، طب بهداشت و حفظ الصحه، طب ورزش، و انواع شیوه های معالجات از قبیل رگ زنی، زالو انداختن، حجامت، و امثال اینها، و طب تغذیه که مبتنی بر غذاهای دارویی یا داروهای های غذایی است  که عموماً طبیعی هستند و افراد عادی به آسانی می توانند با این نوع غذاها و داروهای طبیعی آشنایی پیدا کنند و با آسان‌ترین و ارزان‌ترین امکانات خود را معالجه کنند.

حبیبی همچنین درباره تقسیم‌بندی قانون به پنج قسمت که توسط ابن‌سینا صورت گرفته توضیحاتی ارائه کرد و گفت: کتاب اول در کلیات پزشکی و کتاب دوم درباره داروهای مفرده یا بسیط، کتاب سوم درباره بیماری‌های جزئی که مخصوص هر عضو و کتاب چهارم درباره بیماری‌های کلی و کتاب پنجم نیز در مورد داروهای مرکب یا قرابادین است.

دکتر رحمتی: فلسفه غرب متأثر از ابن‌سیناست

دکتر انشاءالله رحمتی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز و عضو شورای علمی بنیاد بوعلی‌سینا، مقاله خود را با عنوان پیوند حکمت مشائی و حکمت مشرقی ابن‌سینا ارائه کرد.

دکتر رحمتی با اشاره به اینکه ابن‌سینا در فلسفه اسلامی به عنوان فیلسوف مشائی شناخته می‌شود؛ گفت: با دقت در آثار و تألیفات شیخ‌الرئیس می‌توان گفت که از سوی دیگر ابن‌سینا به حکمت مشرقی قائل بوده است و مباحث مربوط به این حکمت را در کتاب الانصاف به تفصیل بیان داشته، ولی با کمال تأسف این اثر سترگ در حمله سلطان مسعود غزنوی به اصفهان از میان رفته است.

عضو شورای علمی بنیاد بوعلی‌سینا درباره تأثیر ابن‌سینا بر فلسفه اسلامی در هزار گذشته گفت: تأثیر ابن‌سینا بر فلسفه اسلامی به حدی است که متفکری مانند هانری کربن عمده فیلسوفان اسلامی بعد از ابن‌سینا، مانند سهروردی، ملاصدرا و حاج ملاهادی سبزواری را «سینائیان مسلمان» می‌نامد.

وی ادامه داد: منظور از این تعبیر آن است که همة آن فیلسوفان از هر دو جنبه تفکر وی، یعنی هم جنبه مشائی و هم جنبه اشراقی آن، توأمان تأثیر پذیرفته‌اند.

رحمتی فلسفه غرب را متأثر از فلسفه ابن‌سینا دانست و افزود: تأثیر ابن‌سینا در مرزهای جهان اسلام محدود نمانده است.

وی گفت: این دو جنبه تفکر وی به نسبت‌های متفاوت در جهان غرب نیز تأثیرگذار بوده‌اند. در تاریخ فلسفه مسیحیت به مکتبی به نام «مکتب سینایی، آگوسیتنی مآب» برمی‌خوریم که سعی داشته است ابن‌سینا را در قالب تفکر آگوستین تفسیر کند.

عضو شورای علمی بنیاد بوعلی‌سینا گفت: علاوه بر این یک مکتب سینایی ناب‌تر به نام «مکتب سینایی لاتینی» وجود داشته است، که برخلاف مکتب نخست بر تفسیر ناب تعالیم خود ابن‌سینا و به خصوص ابعاد مشرقی و معنوی حکمت وی، تأکید می‌ورزیده است.

وی با اشاره به تهدید دانستن مفاهیم سینایی از جانب برخی متفکران مسیحی و مخالفت آن‌ها با فلسفه سینوی گفت: مکتب اخیر به خصوص به دلیل تأکید بر برخی مفاهیم سینایی مانند تأویل، و فرشته شناخت، البته سخت هدف حمله برخی متفکران مسیحی قرار گرفته است. به این دلیل که آن را تهدیدی برای سلطه کلیسا و تفسیر تعبدی آن از مسیحیت می‌دانسته‌اند.

رحمتی ابراز داشت: حتی فیلسوفی چون رنه دکارت فرانسوی نیز در اصول مبنایی فلسفه‌اش یعنی قاعده کوجیتو («می‌اندیشم، پس هستم») متأثر از «استدلال انسان معلق در فضای» ابن‌سینا است، گو اینکه نتایجی که دکارت می‌گیرد، با نتایج ابن‌سینا و به خصوص با آنچه که مقتضای حکمت مشرقی وی است، متفاوت است.

دارائی: جهان پس از هزار سال ستایشگر ابن‌سیناست

توکل دارائی، مدیر امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا نیز مقاله خود را با عنوان "ابن‌سینای بزرگ؛ جهان درباره کمتر کسی این همه سخن گفته است" ارائه کرد.

دارائی شیخ‌الرئیس را فیلسوف نامدار و پزشکی ایرانی عنوان کرد که نامش در هزاره گذشته چونان خورشیدی بر سپهر علم‌ و اندیشه و خدمت به بشریت تابیده و شایسته لقب حکیم هزاره‌ها شده است و جزو نوادر فرزندان آدمی و در ردیف مشاهیر درجه اول جهان قرار دارد.

وی با اشاره به تلاش علمی 40 ساله شیخ‌الرئیس در تألیف 240 کتاب در سفرهایی که در شهرهای مختلف ایران داشت، افزود: 18 ساله بود که از آموختن همه دانش‌های زمان فارغ شده بود؛ او در زمینه‌های پزشکی، تاریخ ‌طبیعی، متافیزیک، معرفت‌دینی، روانشناسی، ریاضی و موسیقی دستاوردهای گران‌بهایی برای بشریت به میراث گذاشته است.

دارائی درباره شهرت عالمگیر شیخ‌الرئیس در پزشکی گفت: قانون دانشنامه پزشکی پرآوازه‌ای است که لقب شهریار پزشکان را برای او به ارمغان آورد.

اودر حالی‌که بیش از 15 سال نداشت، به زودی پزشکی زبردست و مشهور شد.

وی ترجمه لاتین قانون در اروپا بعد از گذشت یک سده از درگذشت بوعلی‌سینا را زمینه‌ساز شهرت جهانی او و استفاده غرب از دانش طب وی دانست و گفت: قانون بوعلی‌سینا 700 سال بعد از درگذشت شیخ‌الرئیس در جهان غرب تدریس می‌شد و البته این کتاب امروزه نیز در کشورهای اسلامی و غربی همچنان مورد وثوق و رجوع دانشمندان و پزشکان است.

دارائی حضور 25 ساله شیخ‌الرئیس در دربار آل بویه در شهرهای همدان و اصفهان را فرصتی برای تألیفات گران‌بهای این دانشمند ذکر کرد و گفت: شیخ‌الرئیس 25 سال در دربار آل‌بویه در همدان و اصفهان به تألیف و تدریس پرداخت و در همدان ردای وزارت برتن کرد.

وی گفت: ابن سینا در سفرهای رزمی و دفاعی در کنار شمس‌الدوله و علاءالدوله کاکویه بود. در سال 428 هجری قمری (1037میلادی) در آخرین سفری که با علاءالدوله داشت، در نزدیکی‌های همدان، بیماری قولنج که سالی بیش، او را مبتلا کرده بود، از پای درآورد و به لقاء‌الله پیوست.