صبح رزن به نقل از برهان،گروه سیاسی/ مهدی تیماجی؛ انتخابات مجلس دهم در اسفندماه سال جاری برگزار می‌شود و با نزدیک شدن به این روزهای تاریخی، سؤالی در افکار عمومی جولان می‌دهد و آن اینکه با گذشت نزدیک به چهار دهه از پیروزی انقلاب، کدام‌ نمایندگان و کدامین مجلس در تراز انقلاب و جمهوری اسلامی است؟

نمایندگان مجلس در رژیم طاغوت، همه از سوی دربار انتخاب و به‌عنوان نمایندگان ملت به مردم معرفی می‌شدند، ولی با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، حضور مردم پای صندوق‌های رأی، اولین خصلت یک مجلس معیار و یک نماینده‌ی تراز را عملی ساخت و آن اینکه یک نماینده بایستی منتخب واقعی ملت باشد. با گذر از این ویژگی حساس می‌توان با نگاه به بیانات بزرگانی از جمله امام و رهبر معظم انقلاب، ویژگی‌هایی را احصا کرد و بر آنان به‌عنوان ویژگی‌های یک نماینده‌ی تراز در جمهوری اسلامی تکیه نمود.

الف) نماینده‌ی تراز انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی

پس از پیروزی انقلاب و تشکیل نهادها و سازمان‌های جمهوری اسلامی، امام خمینی بنیان‌گذار انقلاب، به‌کرات و در گذر زمان، ویژگی‌های مسئول تراز جمهوری اسلامی را در سخنرانی‌های خویش، تبیین کرده‌اند. در مجموع، امام خمینی ویژگی‌هایی را برای یک نماینده‌ی تراز و معیار در جمهوری اسلامی ضروری می‌شمردند که این ویژگی‌ها را به‌ترتیب و خلاصه‌وار شرح می‌دهیم:

1.       تعبد به ارزش‌های اسلامی

جمهوری اسلامی براساس ارزش‌های الهی و اسلامی پایه‌گذاری شده است و در یک کلام، نماینده و کارگزار جمهوری اسلامی بایستی به این ارزش‌ها پایبند باشد و طبیعی است که در جمهوری اسلامی نمی‌توان تحمل کرد که یک نماینده بی‌محابا و بدون در نظر گرفتن ارزش‌های دینی و الهی، در مجامعی شرکت کند و یا دست به کارهایی بزند که از مردم عادی جامعه انتظار نیست، چه برسد به مسئولینی که آبروی جمهوری اسلامی را بایستی حفظ کنند. از منظری دیگر، تعهد به ارزش‌های اسلامی، زمینه‌ساز آن می‌شود که نمایندگان در تصویب طرح‌ها و لوایح، این ارزش‌ها را در نظر داشته باشند و قوانینی را مصوب نکنند که شورای نگهبان به‌دلیل تغایر آن قوانین با دین مبین اسلام، آن‌ها را رد کند.

امام خمینی در این زمینه و در وصیت‌نامه‌ی الهی-سیاسی خویش، تأکید می‌کنند: «از همه‌ی نمایندگان خواستارم که با کمال حسن‌نیت، کوشا باشند که قوانین، خدای‌نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نائل آیید.»[1]

امام خمینی در جای دیگر در این زمینه می‌فرمایند: «لازم است طرح‌هایی که در مجلس می‌گذرد، مخالف با احکام مقدسه‌ی اسلام نباشد و با کمال قدرت، با پیشنهادهای مخالف با شرع مقدس، که ممکن است از روی ناآگاهی و غفلت طرح شود، شدیداً مخالفت نمایید و از قلم‌های مسموم و گفتار منحرفین هراسی نداشته باشید و سخط خالق را برای رضای مخلوق تحصیل نکنید و خداوند قاهر و قادر را حاضر و ناظر بدانید.»[2]

امام خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، واضع اصطلاحات جدیدی بودند که راهنمای مسیر امت اسلام در مقابله با قدرت‌های استکباری بود. یکی از این اصطلاحات و کلیدواژه‌ها، «اسلام ناب محمدی» است که در برابر «اسلام آمریکایی» معنا می‌یابد.

امام خمینی در بیانات و پیام‌های خویش، ضروری می‌بینند که نمایندگان به اسلام ناب محمدی پایبند و ملتزم باشند و از اسلام آمریکایی حذر کنند. بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، ویژگی‌هایی که مشخص‌کننده‌ی اسلام آمریکایی است، در کلام خود تشریح می‌کنند و می‌فرمایند: «افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه‌داری، اسلام مستکبرین، اسلام منافقین، اسلام راحت‌طلبان، اسلام فرصت‌طلبان و در یک کلمه، اسلام آمریکایی هستند، طرد نموده و به مردم معرفی نمایند و ازآنجاکه مجلس خانه‌ی همه‌ی مردم و امید مستضعفین است، در شرایط کنونی نباید کسی انتظار داشته باشد که حتماً نمایندگان باید از گروه و صنف خاصی باشند. باید توجه داشت که هنوز خیلی از مسائل وجود دارد که به نفع محرومین باید حل‌وفصل شود و تمیز بین کسانی که در تفکر خود، خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار داده‌اند، با دیگران کار مشکلی نیست.»[3]

2.      عدم وابستگی به قدرت‌ها

یک روی وابستگی یک کارگزار در هر سیستمی، از جمله جمهوری اسلامی، نفوذپذیری این کارگزار است. نماینده‌ای که تحت نفوذ و یا وابسته به قدرت‌های سلطه‌جو باشد، طبیعی است که منویات قدرت‌ها و اربابان و در یک کلام، «کدخدا» را پیگیری می‌کند، نه نیازهای مردم و آنچه به صلاح ملک و ملت است.

امام خمینی در این زمینه نیز تأکید می‌کنند: «نگذارید در مجلس شورای اسلامی، اشخاصی بروند که آن‌ها با قدرت‌های بزرگ پیوستگی دارند. باید ملت با اختیار خود و اراده‌ی خود، با امتیاز خود و انتخاب خود، اشخاص صالح را، اشخاص متقی را، اشخاصی را که برای ایران کار می‌خواهند بکنند، به نفع ایران کار می‌کنند، آن‌ها را باید تعیین بکنید.»[4]

رهبر معظم انقلاب نیز در یکی از سخنرانی‌های خود، با اشاره به برخی تبلیغات در مورد اصالت دادن به تخصص داوطلبان نمایندگی، تصریح می‌کنند: «ملت هوشیار ایران باید دقت کند که در میان همین متخصصان، متدین‌ها را انتخاب کند، زیرا دین و تدین مانع وابستگی می‌شود و اگر دین‌داری نباشد، وابستگی آسان می‌شود.»

ب) نماینده‌ی تراز انقلاب اسلامی از منظر امام خامنه‌ای

طبیعی است که هر شخصیتی که از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت می‌شود، معیارهای نخستین را داراست، اما آیا این شخص می‌تواند نماینده‌ی مجلس شود؟ این سؤالی است که پاسخ بدان، اهمیت زائدالوصفی دارد.

رهبر معظم انقلاب در این زمینه می‌فرمایند: «آن کسانی که به‌وسیله‌ی شورای نگهبان صلاحیت آن‌ها اعلام می‌شود، معنایش این است که این از حداقل صلاحیت مورد نیاز برخوردار است. در بین این کسانی که اعلام می‌شوند، افرادی هستند با صلاحیت‌های بالاتر، افرادی هستند در سطح پایین‌تر. هنر ملت ایران و مردم شهرها و حوزه‌های انتخابیه این است که دقت کنند، نگاه کنند، بشناسند اصلح را، بهترین را انتخاب کنند.»[5]

ازاین‌رو ضروری است که معیارهای یک نماینده‌ی اصلح در جمهوری اسلامی را از منظر رهبر معظم انقلاب مرور کنیم. آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای معتقدند از بین نامزدهای نمایندگی، باید کسانی انتخاب شوند که «بهترین از لحاظ ایمان، بهترین از لحاظ اخلاص و امانت، بهترین از لحاظ دین‌داری و آمادگی برای حضور در میدان‌های انقلاب، دردشناس‌ترین و دردمندترین نسبت به نیازهای مردم را انتخاب کنند. این‌ها فرصت‌هایی است [که] بایستی مردم عزیز ما در همه‌جای کشور... هوشیارانه، با بصیرت تمام، تلاش کنند، پیدا کنند و با رأی خود مسجل کنند و مجلس را (آن مجلسی را که مورد نیاز جامعه‌ی کنونی ماست) تشکیل بدهند.»[6]

از سوی دیگر، درحالی‌که برخی از نامزدها برای تصدی نمایندگی مجلس از هزینه میلیاردی ابایی ندارند، رهبر معظم انقلاب تأکید می‌کنند «مردم باید توجه داشته باشند که تبلیغات رنگین و متنوع ملاک نیست.»[7]

1.       شعارهای غیرعملی و وظایف نمایندگی

نکته‌ی دیگر پاسخ به این سؤال است که مهم‌ترین وظیفه‌ی نماینده‌ی مجلس چیست؟ یک نماینده بایستی قوانین لازم و ضروری برای اداره‌ی هرچه بهتر کشور را در قالب طرح و یا بررسی لوایح دولت، در اختیار قوه‌ی مجریه قرار دهد. یکی از تصورات اشتباهی که در ذهن عموم مردم در رابطه با وظیفه‌ی نمایندگان مجلس موجود دارد، این است که وظیفه‌ی اصلی نمایندگان، پیگیری و جذب امکانات مختلف برای حوزه‌ی انتخابی خود است. بر همین اساس، از راهکارهای تبلیغاتی نمایندگان، یکی این است که وعده‌های مختلفی در زمینه‌ی پروژه‌های عمرانی و رفاهی به مردم منطقه‌ی خود می‌دهند که بسیاری از این وعده‌ها غیرعملی است.

رهبر معظم انقلاب در این رابطه تأکید می‌کنند: «وعده‌های غیرعملی ملاک نیست. من با خودِ نماینده‌های محترم در دوره‌های مختلف وقتی مواجه شدم، به این‌ها گفتم آقایان و خانم‌های نماینده، وظیفه‌ی نماینده این نیست که وعده‌ی عمرانی و فلان پروژه، فلان کار را در منطقه‌ی انتخابی خود به مردم بدهد. این‌ها کار اجرایی است، کار دولت است. وظیفه‌ی نماینده این است که بتواند قانون مورد نیاز کشور را پیدا کند. آن قانون را جعل کند.»[8]

2.      اهتمام و اعتقاد به شعارهای انقلاب

انقلاب اسلامی به‌راحتی به دست نیامده است. جمهوری اسلامی حاصل به شهادت رسیدن عزیزترین فرزندان این میهن است. طبیعی است کارگزاران جمهوری اسلامی بایستی به این خون‌های پاک برزمین‌ریخته وفادار باشند. استقلال و عدم وابستگی نمایندگان در این راستا، از اهمیت فراوانی برخوردار است. رهبر معظم انقلاب در این راستا می‌گویند: «این ملت، استقلال خود را آسان به دست نیاورده است و وابستگی نیز از لاابالی‌گری دینی حاصل می‌شود. بنابراین مبادا کسانی به مجلس بروند که گیرنده‌ی آن‌ها منتظر فرستنده‌ی قوی آمریکا و غرب باشد و هرچه آن‌ها بگویند، این‌ها به زبان دیگر در داخل مملکت تکرار کنند.»[9]

ایشان ضمن هشدار از راهیابی عناصر خودفروخته به مجلس، یادآور می‌شوند: «در برخی تبلیغات انتخاباتی شعارهایی دیده می‌شود که نه‌فقط رنگ‌وبوی مذهبی ندارد، بلکه ضد مسائل انقلابی و دینی است و این خطر است. البته ما به هوشیاری ملت مطمئن هستیم، اما این احتمال وجود دارد که یک کسی بتواند با تبلیغات مختلف و غبارآلوده کردن فضا، به مجلس راه یابد. البته ملت آگاه و رنج‌کشیده بیدار است و اگر مشاهده کرد که عنصر وابسته‌ای به مجلس راه یافت، او را از مجلس نیز بیرون خواهد انداخت.»[10]

3.     تعهد در کنار تخصص

یکی از نکات مهم برای مردم در انتخاب نمایندگان خود، بحث تخصص آنان و توانایی علمی و عملی نامزدها در نوع مسئولیتی است که برعهده می‌گیرند. نکته‌ای که امام خمینی نیز همواره بر آن تأکید داشتند، بحث تعهد در کنار تخصص بود. رهبر معظم انقلاب نیز در یکی از سخنرانی‌های خود، با اشاره به برخی تبلیغات در مورد اصالت دادن به تخصص داوطلبان نمایندگی، تصریح می‌کنند: «تخصص نیز امری لازم است و ما امروز متخصص کم نداریم، اما ملت هوشیار ایران باید دقت کند که در میان همین متخصصان، متدین‌ها را انتخاب کند، زیرا دین و تدین مانع وابستگی می‌شود و اگر دین‌داری نباشد، وابستگی آسان می‌شود.»[11]

نتیجه‌گیری

آنچه از بیانات امام خمینی و رهبر معظم انقلاب می‌توان استنباط کرد، این است که یک نماینده‌ی معیار در جمهوری اسلامی، بایستی علاوه بر التزام به معیارها و شعائر اسلامی و نیز ملتزم بودن به استقلال و آزادی کشور، از تعهد در کنار تخصص نیز برخوردار باشد و از سوی دیگر، برای جلب رأی مردم، از دادن شعارهای غیرعملی و صرفاً تبلیغاتی خودداری کند. نماینده‌ی معیار در جمهوری اسلامی، به فکر انجام کارهایی که در زمره‌ی وظایف او نیست، نباید باشد، بلکه همه‌ی تلاش خود را باید در جهت تدوین طرح‌ها و تصویب لوایحی کند که می‌توانند گرهی از مشکلات مردم بگشایند.

پی‌نوشت‌ها

[1]. وصیت‌نامۀ سیاسی-الهی امام خمینی (ره).

[2]. پیام امام خمینی (ره) به نخستین مجلس شورای اسلامی، 7 خرداد 1359.

[3]. صحیفۀ نور، پیام به مناسبت سومین دورۀ مجلس، ج20، ص194.

[4]. صحیفۀ نور، ج5، ص247.

[5]. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3415

[6]. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3415

[7]. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3415

[8]. بیانات در دیدار مردم یزد، 12 اسفند 1386.

[9]. سخنرانی رهبر معظم انقلاب در جمع فرماندهان و پرسنل ارتش، 28 فروردین 1375.

[10]. همان.

[11]. همان.

*مهدی تیماجی؛روزنامه نگار/انتهای متن/