در این شب در بیشتر خانه‌ها برای دادن نذری امام حسین (ع) باز است، ماسوله‌ای‌ها از عزاداران و عاشقان اهل بیت (ع) با چای دارچین محلی و شیر داغ و کلوچه‌های محلی مانند «اگردک» پذیرایی کرده و زیر پای عزاداران گوسفند نذری قربانی می‌کنند.

 

در رسم تاریخی علم‌بندی ماسوله که هر ساله در غروب ششم ماه محرم‌الحرام برگزار می‌شود، ابتدای مراسم بنا بر سنت قدیمی، عزاداران در روی بام‌ها و حیاط مساجد محله‌ها سنج‌ها را به‌هم می‌زنند و در شیپورها می‌دمند تا اهالی محله‌ها و عزاداران چهار دسته شهر را دور هم جمع کنند.

 

با طنین این نواها در کوه‌ها و کوچه پس کوچه‌های ماسوله، علاوه بر دسته‌های چهار محل این شهر، دیگر ساکنان شهر و عزاداران از آغاز مراسم خبردار می‌شوند.

 

تجمع مردم هر لحظه در این مراسم افزایش چشمگیری می‌یابد و دسته‌های عزاداری یکی پس از دیگری در کوچه‌های شهر سینه‌زنی می‌کنند و همه با هم نوحه «ای اهل علم میل علمدار نیامد، میل علمدار کو، حضرت عباس کو، میل علمدار کو» را سر می‌دهند و به نوبت و پس از یکدیگر وارد صحن «امامزاده عون بن علی» جمع می‌شوند و علم‌های مساجد که با پارچه‌هایی به رنگ سبز و مشکی آراسته شده‌اند را از قدیمی‌ترین علمدار و بزرگ شهر تحویل می‌گیرند.

 

دسته‌های عزاداری به نوبت و اولویت مسجدها در صحن امامزاده جمع می‌شوند تا علم از بالکن امامزاده به آنها داده شود.

 

برای نظم به مراسم و رعایت اولویت در سپردن علم به هر هیئت، هیئتی به نام «هیئت محترم» وجود دارد که نزدیک مکان اعطای علم حضور دارند و ترتیب سپردن علم‌ها به دسته‌ها امری پر اهمیت است و طبق مقررات دقیقی اجرا می‌شود و در پایان ماه محرم علم‌های 4 محله ماسوله به امامزاده برگردانده می‌شود.

 

دلیل دیگر ویژه بودن مراسم علم‌بندی در ماسوله، ارزش و اولویت اقوام در اجرای آن است، علمدارها و کسانی که علم را به مسجد منتقل می‌کنند خانواده‌های قدیمی و سرشناس شهر هستند که موقعیت و اعتبار خود را قوام می‌بخشند.

 

رسم آیینی علم‌بندی ماسوله مانند خود این شهر کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر است و یکی از وجه تمایز و بی‌نظیری، شکل عمودی میل علم است، برخی بر این باورند که اصل علم در آغاز اسلام به این شکل بوده و عده‌ای دیگر می‌گویند به خاطر شکل معماری و طبقاتی بودن بام‌های خانه‌ها علم به این شکل طراحی شده است.

 

علم‌های افقی که در شهرهای دیگر ایران رواج دارد در این شهر با وجود پلکان‌ها و بام‌های شهر و کوهستانی بودن منطقه قابل حمل نیستند.

 

تاریخ و سابقه این مراسم مانند خود شهرک تاریخی ماسوله در دل تاریخ چندین هزار ساله ایران جای دارد و برخی می‌گویند علم‌بندی در دوره صفویه آغاز شده و علم‌هایی که متعلق به محله‌های «مسجدبر، خانه‌بر، اسدمحله، کَشَسَر» بودند، در تمام سال تا روز هفتم محرم در مسجدهای همان محله‌ها نگهداری می‌شدند.

 

 عکس های محمد علی نجیب عکاس باشگاه خبرنگاران از این مراسم را در زیر می بینید.