به گزارش مجله تاریخ فرادید، در ماه‌های نخست انقلاب اسلامی ایران پس از آنکه محمدرضا شاه پس از مدت‌ها سرگردانی در خارج از ایران عازم امریکا شد گروهی از دانشجویان معترض سیاست های امریکا تصمیم به اشغال سفارت این کشور در تهران گرفتند.

دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره) در حالیکه برای راهپیمایی سالروز کشتار 13 آبان از مقابل سفارت امریکا در خیابان طالقانی تهران عبور می‌کردند تصمیم خود را برای ورود به این سفارت عملی کردند و با بالارفتن از دیوار آن "لانه جاسوسی" را به اشغال خود درآوردند. 

 

 این دانشجویان نگرانی خود از تکرار سناریوی کودتای 28 مرداد را دلیل ورود به سفارت امریکا در تهران عنوان کردند و خواستار استرداد شاه مخلوع از امریکا به کشور شدند.

 

در روزنامه کیهان همان روز در گزارشی از چگونگی اشغال سفارت به نقل از گوهری مسئول ارشاد کمیته انقلاب منطقه 6 امده است که با توجه به راهپیمایی 13 آبان گروهی از پاسداران در مقابل سفارت امریکا مامور حفاظت می‌شوند اما هجوم دانشجویان تلاش آنها را بی اثر می‌کند و تعدادی از دانشجویان وارد سفارت می‌شوند.

 

به نوشته این روزنامه از بعد ار ظهر 13 آبان گروهی از کارکنان ایرانی و ارباب رجوع ها آزاد می‌شوند اما کارمندان امریکایی سفارت با چشم بسته به محل دیگری منتقل می‌شوند. این اتفاق به بزرگترین بحران روابط ایران و امریکا تبدیل می‌شود.

 

دانشجویان ساعتی پس از این اقدام در بیانیه ای اعلام کردند: "ما دانشجویان مسلمان پیرو خط امام خمینی ضمن دفاع از موضع قاطعانه امام در مقابل آمریکای جهان‌خوار به منظور اعتراض به دسیسه‌های امپریالیستی و صهیونیستی سفارت جاسوسی آمریکا در تهران را به تصرف درآورده‌ایم تا اعتراض خویش را به گوش جهانیان برسانیم."

 

رهبرکبیر انقلاب نیز در پیامی به دانشجویان ضمن استقبال از این حرکت اعلام کردند: "مرکزی که جوان‌های ما گرفته‌اند مرکز جاسوسی و توطئه بوده است". 

 

اقدام انقلابی دانشجویان در 13 آبان از سوی اکثریت نیروهای سیاسی و مردم مورد تائید قرار گرفت و از فردای آن روز مردم و گروه‌های مختلف در حمایت از آن راهپیمایی های مختلفی برگزار کردند. تلاش‌های دولت وقت امریکا به ریاست جیمی کارتر برای آزادی گروگان‌ها همچون واسطه کردن پاپ و یا حمله ناکام به خاک ایران در طبس هیچ یک به نتیجه نرسید و این اشغال 444 روز به طول انجامید.

 

سرانجام در پی مصوبه مجلس شروطی برای آزادی گروگان‌ها وضع شد و دولت مامور به حل و فصل موضوع شد. آزاد گذاشتن تمامی سرمایه‌های ایران، لغو تمام ادعاهای آمریکا علیه ایران، تضمین عدم دخالت سیاسی و نظامی‌ آمریکا در ایران و باز پس دادن اموال شاه از جمله شروط ایران برای شروع مذاکرات در نظر گرفته شد. ایران و امریکا با میانجیگری الجزایر طی مذاکراتی درباره پایان این بحران به توافق رسیدند. در توافق دو کشور امریکا متعهد به عدم مداخله در امور ایران، استرداد دارایی‌های ایران، لغو تحریم‌های تجاری و بازگشت داریی خانواده شاه سابق در ازای آزادی گروگان‌ها شد. به این ترتیب 50 گروگان امریکایی در 30 دی 1359 خاک ایران را ترک کردند. عکس‌هایی که در زیر می‌بینید روایتی مصور از این واقعه است؛ عکس‌ها از ژیل پرس و عباس عطار عکاسان آژانس عکس مگنونم و محمد صیاد عکاس اسویتدپرس و نیز "چیک هارتی" عکاس امریکایی است.