34به گزارش صبح رزن به نقل از مهر، سال پیش حوالی همین روزها در تندبادهای پاییزی دیار الوند دانش آموزان و دانشجویان خسته از حکومت استبدادی خاندان پهلوی و جنایات ظالمانه دست نشانده آنان، جان و دل به رهبر انقلاب امام خمینی(ره) دادند و تعلیم و فراگیری دانش را در درجه دوم اهمیت گذاشتند و با طنین صدای الله اکبر به خیابان ها ریخته و زمینه ساز تظاهرات و راهپیمایی های گسترده ای در سطح کشور شدند.

مهر نوشت: به گواهی اسناد و شاهدان عینی حماسه 30 مهر 1357، در همدان این تظاهرات و راهپیمایی که در خیابان های شورین (شهدا فعلی) و بوعلی از سر گرفته می شد دو عامل اصلی داشت تا دانشگاهیان، فرهنگیان و دانش آموزان علیه رژیم پهلوی به قیام برخیزند.

علت نخست شایع شدن رفتار غیر انسانی و منافی عفت یکی از مأموران شهربانی همدان با یک دانش ‌آموز دختر سال اول نظری از دبیرستان پروین‌ اعتصامی بود که در وصیت‌نامه خود علت خودکشی را تجاوز به عنف در بازداشتگاه اعلام کرده بود که در جریان تظاهرات روزهای قبل، توسط مأمورین بازداشت شده بود.

دانش آموز همدانی به خاطر رفتار غیر انسانی مأمور شاهنشاهی خودکشی کرد
دختر مذکور پس از آزادی به خاطر رفتار غیر انسانی مأمور مزبور خودکشی کرده و خانواده مقتول در جلو دبیرستان پروین‌ اعتصامی به گریه و زاری پرداخته و خواستار رسیدگی به موضوع شده بودند، به همین دلیل دانش‌آموزان و دانشجویان خشمگین‌ تر از گذشته علیه رژیم تظاهرات کردند.

عامل دیگر که باعث حرکت توفنده مردم همدان در آن زمان شد، آتش ‌سوزی در مسجد جامع کرمان بود، با این حادثه چون پای مقدسات و ارزش های دینی به این میان آماده بود خون مردم در رگها به جوش آمده بود و دیگر نمی توانستند سکوت کنند و بر این اساس تجمعات و راهپیمایی ها کوبنده تر و گسترده شد.

سید محمود تروهید از دانشجویان سابق دانشگاه بوعلی سینا در سال 1357 که اکنون در خیابان شهدا شهر همدان در مغازه ابزار و آلات برقی فروشی امرار معاش خود و خانواده اش را تأمین می کند، درباره خاطرات ایام انقلاب عنوان کرد: در آن سال ها بخصوص روزهای نزدیک به پیروزی انقلاب مردم دیگر نمی توانستند رفتارهای حکومت استبدادی شاهنشاهی را تحمل کنند و با راه اندازی راهپیمایی های پی در پی و گسترده همراه با شعارهای کوبنده علیه رژیم خواستار برکناری حکومت پهلویان و حمایت از رهبر معین انقلاب امام خمینی(ره) بودند.

بنابر اظهارات این شاهد عینی، مدرسه علمیه آخوند با حمایت چندین روحانی انقلابی سر منشأ بسیاری از تظاهرات و حرکات انقلابی دانش آموزی و دانشجویان بود و در سال 57 دانشجویان دانشگاه بوعلی و فرهنگیان دست به اعتصاب گسترده زدند و خشم خود را نسبت به نظام حاکم با راهپیمایی ها نشان می دادند.

وی با در گیر کردن ذهن خود برای به یاد آوردن خاطراتی از روزهای انقلاب57 و بخصوص 30 مهر گفت: منزل پدری من در آن سالها در خیابان شهدا بود و همسرم در مدرسه ارم سابق و دبیرستان علویان کنونی معلم بود.

خیابان شهدا به علت راهپیمایی مسدود شده و ماشین نظامی سراسر خیابان را پوشانده بودند
روزی در زمان مقرر به خانه نیامد و ما نمی دانستیم در این خیابان چه می گذرد و در پی یافتن همسرم به خیابان شهدا رفتم که دیدم به علت راهپیمایی مسدود شده و ماشین نظامی سراسر خیابان را پوشانده بودند.

گروهان نظام پهلوی در ساختمان میدانچی (ساختمانی که نزدیک میدان پروانه فعلی همدان قرار دارد) تیربار گذاشتند و از بالای پشت بام با تیربار تظاهرکنندگان را به رگبار بسته بودند و از آنجایی که مدرسه دخترانه ارم در داخل خیابان شهدا قرار داشت مدیر مدرسه اجازه نمی داد دانش آموزان از مدرسه خارج شوند ولی با اعتراض خانواده ها مدرسه تعطیل و دختران خارج شدند و با مشقت فراوان از بین شلیک های پی در پی نظامیان همسرم را به منزل رساندم و در جلوی منزل پدری ام خون فراوانی ریخته شده بود.

وقتی از پدرم علت خونریزی را جویا شدم، اظهار کرد که یکی از همسایگان (آقایی که اسمش یادم نیست و فقط یادم می آید که داروی سنتی می فروخت) در حال راهپیمایی بوده است و با شروع شدن حملات تیراندازی به کوچه پله پله (کوچه شهید مصباحی فعلی در خیابان شهدای همدان) فرار می کند ولی پاسبان ها با شلیک وی را به شهادت می رسانند و اهالی کوچه با پلکان جسد وی را به منزل پدرم می برند.

تروهید در حالی از همبستگی و یکپارچگی مردم در پیروزی انقلاب سخن می گفت، خاطره ای از ایثارگری و مردانگی فرد قد کوتاهی به نام آقای داوری بیاد آورد که در آن سالها در خیابان شهدا نفت می فروخته است به تظاهرکنندگان و انقلابیون برای سوزاندن لاستیک و برپا کردن آتش اعتراضات نفت می داده که جلوی مغازه اش به شهادت می رسد.

تشکیل دبیرخانه دائمی 30 مهر به دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی می انجامد
از دیگر شاهدان عینی رخداد 30 مهر در همدان محمدجواد بیات است که اکنون معاونت فرهنگی ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر همدان را برعهده دارد، وی در تشریح این حماسه ارزشی گفت: به نظر می‌رسد تشکیل دبیرخانه دائمی در پاسداشت این حماسه ماندگار می‌تواند به بصیرت ‌افزایی و تقویت غیرت دینی نسل امروز در دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی بیانجامد.

بنا بر اظهارات وی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان همدان می‌تواند با بهره‌گیری از تجارب گران سنگ نسل دهه نخست انقلاب اسلامی سکاندار ایجاد یک دبیرخانه دائمی در زمینه ستاد ۳۰ مهر باشد چرا که این دبیرخانه می‌تواند مانع تحریف و مصادره مطلوب این واقعه شده و تبیین صحیح این حماسه مطابق واقعیت آنچه که رخ داده را رقم بزند.

بیات ادامه داد: اتحادیه می‌تواند در زنده نگه داشتن جنبش دانش‌آموزی ۳۰ مهر در پرتو رهنمودهای ولی فقیه زمان حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای به شناسایی و بکارگیری ظرفیت‌های نهادها، ادارات و تشکل‌های مردم نهاد با مشارکت مردم به ساخت مستند از شاهدان عینی، چاپ و انتشار کتاب، تمبر و ثبت در تقویم رسمی کشور نظیر سالروز قیام مردم تبریز، قیام مردم قم و …بپردازد.

حماسه 30 مهر 57 در همدان مستندسازی می شود
ضرورت و اهمیت بازخوانی حماسه 30 مهر مسئولان را بر آن داشته است که کمیته تحقیق، پژوهش و مستندسازی ۳۰ مهر در همدان تشکیل شود، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی غرب کشور در این زمینه افزود: به منظور جمع آوری مستندات و مدارک رخداد حماسه 30 مهر با تمام ادارات براساس نوع نقش آفرینی آنان مکاتبه شده است تا تصاویر فیلم های خود را برای مستندسازی ارائه دهند.

قاسم بلوری با بیان اینکه بیشترین تمرکز ما بر جمع‌آوری اسناد و مدارک واقعه ۳۰ مهر ۵۷ همدان است، تأکید کرد: هدف ما بر این است که با این روند این واقعه تثبیت شده و تحریف نشود و بر این اساس در نظر داریم در سال آینده کتابی حاوی مستندات واقعه 30 مهر 1357 چاپ کنیم.

از انقلابیون حماسه 30 مهر 1357 می توان به عزت الله رادمنش، دکتر سیدکاظم اکرمی (وزیر سابق آموزش و پرورش)، حسن مشتاقی، حاج محمود آزادیان و محمد صالح مدرسه ای نام برد که در کسوت بازنشستگی آموزش و پرورش هستند.

همچنین شهید جلال سنایی، شهید اکبر غیاثوند حاجی آبادی و علیرضا لاجینی از شهدای فرهنگی حماسه 30 مهر و شهیدان سیدرضا دیباج، مصطفی بهرامی و محمدحسن حقگویان از شهدای دانشجوی حماسه 30 مهر محسوب می شوند که یادشان گرامی باد.