دربی یا داربی؟

واژه «Derby» در تلفظ انگليسي «داربي» (Dar-bee) و در لهجه آمريكايي «دربي»

دربی نیز مانند فوتبال خاستگاهی انگلیسی دارد ؛ (Der-bee)، نام شهري است در كشور انگلستان كه در جنوب دو منطقه «داربي شاير» و «شايركانتي» واقع شده است. اگر شما در فرهنگ لغات انگليسي دنبال اين كلمه بگرديد، با اين جواب رو به رو خواهيد شد: «نام شهري در انگليس، مسابقه اسب دواني، نوعي کلاه نمدي لبه دار».

مي بينيد كه آن تصوري كه ما از معني اين كلمه در ورزش فوتبال داريم، در فرهنگ لغت پيدا نمي شود؛ هرچند سابقه تاريخي داربي، بي ارتباط با مسابقات اسب دواني نيست! البته بايد درنظر داشته باشيد كه تلفظ صحيح اين واژه، داربي است.

 * چگونگي پيدايش

ماجرا از اين قرار است كه در قرن 18 ميلادي، «ادوارد اسميت استنلي» دوازدهمين دوك منطقه داربي، با يكي از دوستان نزديكش براي برگزاري نوعي مسابقه اسب دواني و چگونگي مراحل آن برنامه ريزي مي كنند و قرار مي شود اين مسابقه جديد با اسبهاي 3 ساله نر! در پنج مرحله برگزار شود. اما دو طرف بر سر نامگذاري آن با يكديگر شرط بندي مي كنند و قرار مي شود با پرتاب سكه، فرد برنده نام مسابقات را تعيين كند، كه «اسميت استنلي» دوك داربي، برنده اين ماجرا شده و نام اين مسابقه «داربي استيك» گذاشته مي شود. (مسابقه اي كه جزو مشهورترين هاي حال حاضر رشته سواركاري است و جايزه آن مبلغي معادل يك ميليون و 250هزار پوند انگليس است!)
 

عده اي عقيده دارند كه نام «داربي» از اين ماجرا اخذ شده است. اما عده اي ديگر از مورخان فوتبالي، معتقدند «داربي» از نام يك بازي فوتبال كهن كه در شهر كوچك «آشبورن» واقع در منطقه «داربي شاير» برگزار مي شود، گرفته شده است.

اين بازي از قرن 12 ميلادي تاكنون همه ساله در بين دو روز مذهبي خاص مسيحيان (Ash Wednesday وShrove Tuesday) از ساعت 2 بعدازظهر الي 10 شب در اين شهر برگزار مي شود كه طي آن نيمي از مردم شهر به دو دسته تقسيم شده و در بين دو دروازه اصلي آشبورن، قرار گرفته و سعي مي كنند توپي را كه شبيه توپهاي راگبي است، وارد دروازه تيم مقابل قرار دهند.

اما نظريه سومي نيز وجود دارد كه مي گويد خاستگاه داربي، شهر بندري ليورپول است. همانطور كه مي دانيد بندر ليورپول يكي از شهرهاي مهم فوتبالي كشور انگلستان به شمار مي رود كه در آن دو باشگاه قديمي و رقيب «اورتون» و «ليورپول» قرار گرفته اند.

حكايت اين نظريه نيز خواندني است. اورتون به عنوان اولين باشگاه فوتبالي اين شهر در سال 1878 تأسيس مي شود و براي مسابقات خود استاديوم «آنفيلد» را اجاره مي كند. 14 سال بعد يعني در 1892 باشگاه ليورپول ديده به جهان مي گشايد و درست در همان هنگام، «جان هولدينگ» مالك استاديوم آنفيلد كه تا آن هنگام، اين استاديوم را به آبي هاي مرسي سايد (اورتون) به مبلغ ماهيانه 100پوند اجاره داده بود، مبلغ اجاره نامه را بالا مي برد (250پوند) كه چون اورتوني ها قدرت پرداخت اين پول را نداشتند، مجبور به عوض كردن زمين اختصاصي خود مي شوند و راه «گوديسون پارك» را درپيش مي گيرند، تا از آن به بعد، سرخهاي مرسي سايد (ليورپول) در آنفيلد بازي كنند. اين مسأله باعث مي شود تا هواداران اورتون، ليورپول را دشمن درجه يك خود فرض كنند (چون ليورپول از توان مالي بيشتري برخوردار بود و آنفيلد را تصاحب كرد)

نكته اصلي اين ماجرا در اين قضيه نهفته كه 2 ورزشگاه «گوديسون پارك» و «آنفيلد» در دو طرف «استنلي پارك» واقع شده، پاركي كه به ياد «ادوارد اسميت استنلي» دوازدهمين دوك داربي نامگذاري شده است و به خاطر همين مسأله، ديدارهاي اين دو تيم به «داربي» شهرت يافت.
 

شهرآورد تهران یا شهرآورد سرخابی نامِ داده‌ شده به شهرآورد فوتبال بین دو باشگاه تهرانی پرسپولیس و استقلال (تاج سابق) است. این بازی در تیر ۱۳۸۷ توسط مجله وردساکر به عنوان مهمترین شهرآورد در آسیا و بیست‌ و دومین شهرآورد بزرگ در جهان اعلام شد.

نشریه ورلد ساکر در گزارشی در شماره دسامبر ۲۰۱۵ خود، این شهرآورد را در میان ۵۰ رقابت برتر فوتبال دنیا شناسانده و آن را با هماوردی‌های شناخته‌شده ملی و باشگاهی فوتبال دنیا در یک گروه جای داده است.

دو تیم استقلال و پرسپولیس تاکنون هشتاد و یک بار با یکدیگر روبرو شده‌اند که حاصل آن : ۲۴ برد برای استقلال، ٢٠ برد برای پرسپولیس و ۳۷تساوی بوده‌ است. اولین بازی دو تیم در ۱۶ فروردین سال ۱۳۴۷ بوده‌ است که با نتیجه مساوی بدون گل خاتمه یافت.

پر تماشاچی‌ترین بازی استقلال و پرسپولیس در ۱۵ مهر ۱۳۶۲ در ورزشگاه آزادی انجام شد و بیش از ۱۲۰ هزار نفر شاهد این دیدار بودند. در نهایت این بازی استقلال با تک گل پرویز مظلومی ۱-۰ به پیروزی رسید.^[۲۱] ازدحام جمعیت باعث هجوم تماشاگران تا کنار خط طولی زمین و حتی نشستن روی نورافکن‌های ورزشگاه شده بود.

از مجموع شهرآوردهای دو تیم تاکنون چهار شهرآورد نیمه‌تمام مانده: (۴)(۶)(۲۲)(۳۸) این چهار بازی، یک بازی یک بر صفر (شهرآورد ۲۲) و سه بازی سه بر صفر (شهرآوردهای ۴ و ۶ و ۳۸) به سود استقلال ثبت شده است:

• (شهرآورد ۴ام): در سال ۱۳۴۸ بازی تاج و پرسپولیس تا دقیقه ۸۲ با نتیجه یک بر صفر به سود تاج در جریان بود که در همین لحظه محمود خوردبین بازیکن تیم پرسپولیس گل تساوی را وارد دروازه تاج کرد اما داور (ابوالقاسم حاج ابوالحسن) این گل را نپذیرفت و اعلام کرد که قبل از ضربه خوردبین خطای وی را بر روی قلیچ‌خانی گرفته‌ است؛ به دنبال این تصمیم و اعتراض پرسپولیسی ها ناگهان عزیز اصلی کاپیتان این تیم در حالیکه خشم و عصبانیت چهره اش را در خود فرو برده بود به داور نزدیک شد و پس از آنکه سیلی محکمی به او زد زمین را ترک گفت. مشاجره و جنجال مدتی ادامه یافت و سرانجام پرسپولیسی ها حاضر به ادامه بازی شدند ولی وقتی عزیز اصلی مجددا به زمین بازگشت داور از پذیرفتن او خودداری کرد و حکم به اخراج او داد و در اینجا بود که پرسپولیس حاضر به قبول رای داور نشد و میدان را ترک کرد و بازی در نهایت سه بر صفر به سود استقلال اعلام گردید.
• (شهرآورد ۶ام): در سال ۱۳۴۹ بازی دو تیم تاج و پرسپولیس در حالی که تا دقیقه ۷۵ یک بر یک مساوی بود بازیکن‌های پرسپولیس به علت اعتراض به نحوه قضاوت داور (ارشد برازنده) و اخراج حسین کلانی و مهراب شاهرخی زمین را ترک کردند. بر اساس رای صادره از سوی فدراسیون فوتبال تیم استقلال با نتیجه سه بر صفر برنده بازی اعلام شد.
• (شهرآورد ۲۲ام): در سال ۱۳۵۸ به مناسبت بزرگداشت مرحوم علی دانائی فرد دو تیم استقلال و پرسپولیس در حالی که بازی یک بر صفر به سود استقلال بود در دقیقه ۷۵ با هجوم تماشاگران نیمه‌تمام ماند. این بازی هرگز تکرار نشد و همان نتیجه (۱-۰ تا دقیقه ۷۵ به سود استقلال) ثبت شد.
• (شهرآورد ۳۸ام): در سال ۱۳۷۳ در حالی که نتیجه بازی تا دقیقه ۸۸ دو بر دو مساوی بود به علت هجوم تماشاگران تیم پرسپولیس به داخل زمین و درگیری بازیکن‌های دو تیم با یکدیگر نیمه کاره پایان یافت و نتیجه این دیدار نیز ۳ بر صفر به نفع استقلال اعلام گردید.