یکی از مسائلی که در چند سال اخیر به شدت مورد توجه کارشناسان حوزه ارتباطات قرار گرفته بحث موفقیت رسانه ملی در جذب مخاطب است. این موضوع در حالی مد نظر این دست از کارشناسان قرار می‌گیرد که بودجه رسانه ملی مبلغ قابل توجهی است. هر چند که علی دارابی، در جدیدترین صحبت‌های خود از کسری یک هزار میلیارد ریالی این سرانه خبر داده است.

در یکی دو سال اخیر رسانه ملی، آن‌چنان که باید در رقابت با شبکه‌های ماهواره‌ای موفق عمل نکرده است. چرا که آمارها از کم رونق بودن فضای تمایل مخاطبان به شبکه‌های تلویزیونی حکایت دارد. از طرف دیگر حتی سریال‌های ماه رمضانی امسال هم نتوانسته رسانه ملی را از این فضای سرد و تکراری خارج کند آن‌چنان که سریال‌های امسال ماه رمضان با کم‌ترین تعداد مخاطب نسبت به سال‌های روبه رو بوده‌اند و همین مسئله سبب شده که مخاطبان گرایش به سمت دیگر محصولات رسانه‌ای و حتی شبکه‌های ماهواره‌ای پیدا کنند.

اما چرا این اتفاق رخ داده و تلویزیون این روزها برای بخش قابل توجهی از مخاطبان خود از رونق افتاده، آن‌چنان که عدم استقبال قشر جوان از رسانه ملی از بسیاری از آمارهای منتشر شده از این سو و آن سو کاملا آشکار است.

دکتر مهرداد عابدینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر در حوزه ارتباطات در این باره به تکراری شدن فضای شبکه‌های مختلف سیما اشاره دارد و می‌گوید: این روزها اولین اولویت مسئولان تلویزیون این است که شبکه‌های مختلفی تاسیس کنند. شبکه‌هایی که هر کدام نام خاصی برای خود دارند. اما غافل از این‌که این شبکه‌ها به جز در موارد خاص، کاملا شبیه به هم و حتی هم پوشانی دارند. به نحوی که مخاطب احساس تفاوت چندانی میان آنها ندارد. همین موضوع باعث شده که مخاطب حتی سری به شبکه‌های تازه تاسیس نزند. چرا که به نوعی از قبل می‌داند فضای برنامه‌های آن برای او تکراری خواهد بود.

این صحبت‌ها در حالی از سوی این کارشناس حوزه رسانه مطرح می‌شود که بخش دیگری از صاحب نظران از تنوع و تغییرات به عنوان عنصر گم شده رسانه ملی نام می برند و دوای درد این موضوع را به کارگیری خلاقیت‌های بیش‌تر در این رسانه عنوان می‌کنند.

هم پوشانی وتکرار،درد این روزهای سیما

عابدینی به این موضوع تاکید می‌کند که هم پوشانی برنامه‌ها با یکدیگر و پخش دائم اخبار از شبکه‌های مختلف در واقع فضای ملال‌آوری را بر رسانه ملی حکم‌فرما کرده که نیاز به تغییرات جدی دارد. درواقع همین فضای تکراری را هم می‌توان بر چهره سریال‌ها به عینه مشاهده کرد. آن چنان که انتهای هر سریال را می‌توان از ابتدایش تشخیص داد و همین موضوع مخاطب را حتی از سریال‌های رسانه ملی فراری داده است.

در این میان باید توجه داشت که رسانه ملی سالانه بودجه کلانی را دریافت می‌کند که بدون تردید این بودجه کلان در صورت برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند هم فضای رقابت رسانه‌ای را از چنگ شبکه‌های ماهواره‌ای که این روزها سریال‌های خود را به خورد مخاطب ایرانی می‌دهند خارج کند و هم به نوعی یک رسانه فرهنگ‌ساز برای زیرساخت‌های انسانی-اجتماعی در جامعه باشد.

مهرداد عابدینی دراین باره با اشاره به روند خطرناک موجود بر بحث مخاطب دزدی رسانه‌های بیگانه با فرهنگ ایرانی اشاره دارد و بر این باور است که در دنیای امروز، مخاطبان منتظر رسانه نمی‌مانند و به نوعی وقتی مخاطبی از تیم مخاطبان یک رسانه جدا شد دیگر نمی‌توان آن را دوباره بازگرداند و به همین دلیل در صورت ادامه روند بی برنامگی در رسانه ملی باید منتظر از دست رفتن ظرفیت فعلی باشیم.

این مسائل در حالی از سوی این کارشناس حوزه ارتباطات بیان می‌شود که در حال حاضر رسانه ملی به دلایل مختلف بیش از هر زمان دیگری نیاز به جذب مخاطب دارد. چرا که صاحبان رسانه‌های غربی هر روز بیش از گذشته تلاش دارند تا در مرحله مخاطب را به سمت خود جذب و در مرحله دوم به بیننده پیام خود را انتقال دهند.

در واقع این تایید بر افزودن مخاطبان در حالی صورت می‌گیرد که مخاطبان امروز جامعه ایران بیش از هر زمان دیگری به سمت تنوع‌طلبی سوق پیدا کرده‌اند و همین موضوع سبب شده که توقع رسانه‌ای آن‌ها افزایش یابد که دراین زمینه هم اهالی تلویزیون باید فکری اساسی براساس شاکله‌های فرهنگی بومی برای این دست از مخاطبان انجام دهند.