یکی از مهمترین وظایف نظام اسلامی طبق آیه 41 سوره مبارکه حج برپا داشتن و اقامه نماز در جامعه است.

«الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَّکاهَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ ۗ وَلِلَّهِ عاقِبَهُ الأُمورِ»
«همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می‌دارند، و زکات می‌دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند، و پایان همه کارها از آن خداست»

واقعیت این است که نماز اگر به همان شکل که «مورد نظر اسلام» می باشد برپا شود بخودی خود جذابیت بالایی دارد و همین جذابیت منجر به حضور گسترده مردم و به ویژه جوانان در مساجد و نمازهای جماعت خواهد شد. اما نماز مورد نظر اسلام چه نمازی است؟ در آیه 45 سوره مبارکه عنکبوت می خوانیم«همانا نماز است که از زشتی ها و منکر باز می دارد.»

پس نماز مورد نظر اسلام نمازی است که در آن امر به معروف و نهی از منکر جریان داشته باشد و منجر به بازداشتن از زشتی ها و منکرات شود. حال باید دید بزرگترین معروف و منکر کدام است؟ رهبر معظم انقلاب اسلامی در اول فروردین 1394 در حرم مطهر رضوی فرمودند:«بزرگترین معروف ها در درجه اول عبارت است از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی، این امر به معروف است.» حال سوال مهم اینجاست؛ نظام اسلامی چگونه حفظ می شود؟ همه می دانیم که بزرگترین عامل ایجاد و حفظ یک نظام و حکومت، خواست و اراده مردم آن جامعه برای استقرار یا حفظ حکومت است. اگر مردم اراده کنند که یک حکومت مستقر شود، خواهد شد و اگر نخواهند، آن حکومت مسیر زوال را خواهد پیمود، دیر یا زود.

این نظام نیز در صورتی ماندگار است که حمایت داخلی خود را از دست ندهد و مردم مسلمان این کشور همچنان با جان و مال خود از این انقلاب حمایت کنند. اما این حمایت یک شرط دارد و آن شرط این است که خود نظام، مسئولانش و شیوه حکومتی این نظام از مسیر اسلام منحرف نشوند.

حالا چه باید کرد که نظام اسلامی، مسئولان نظام اسلامی و شیوه مدیریتی در نظام اسلامی از مسیر اسلام منحرف نشود؟ در پاسخ باید گفت:

1-اعتقاد قلبی مسئولان نظام اسلامی به نظارت دقیق الهی

2-نگرانی و ترس مسئولان نظام از نظارت مردم و پاسخگویی به آنها

تاریخ سیاسی جهان و ایران چه قبل و چه بعد از وقوع انقلاب اسلامی نشان داده است اکثر مسئولین حکومتی از نظارت مردم بیش از نظارت خداوند می ترسند. و اگر بدانند که قرار است روزی در پیشگاه مردم به طور صریح پاسخگوی عملکرد خود باشند بسیار بیشتر از پیش در کار خود دقت می کنند و حساسیت به خرج می دهند.

پس اگر می خواهیم نمازهای جمعه و جماعت از حضور پرشور عموم مردم و جوانان موج بزند باید روح امر به معروف و نهی از منکر بر نمازهای ما حاکم باشد و شاید بزرگترین مصداق امر به معروف و نهی از منکر ایجاد فرهنگ پاسخگویی مسئولین در نمازهای جمعه و جماعات در مورد عملکرد خود به مردم در جهت حفظ و تقویت نظام اسلامی باشد. تصور کنید مسئولین کشوری استانی و شهرستانی نظام در نماز جمعه حاضر شوند و در مورد پولهایی که از بیت المال هزینه نموده اند، میزان نتیجه بخش بودن عملکردشان، تدابیری که برای هزینه کمتر و بازدهی بیشتر پروژه ها و برنامه های خود داشته اند، نوع استفاده ای که از خودروها و دیگر اموال بیت المال کرده اند، میزان وقتی که در این مدت صرف کار خود کرده اند، میزان توزیع عادلانه ی فرصت ها برای همه، قضاوت صحیح و رسیدگی به شکایات مردم، تامین امنیت و رفاه عمومی و …. به مردم پاسخ دهند.

به نظر شما آیا با این شرایط سوء تفاهم ها بین مردم و مسئولین کمتر نخواهد شد؟ آیا مسئول خوب از مسئول بد در ذهن مردم جدا و شناخته نخواهد شد؟ آیا مسئولین به محض شنیدن این خبر که قرار است در مقابل مردم به سوالات آنان پاسخ دهند باز هم جرات می کنند کم کاری و یا کوتاهی در وظایف خود داشته باشند؟ آیا پروژه های عمرانی سریعتر و دقیقتر انجام نمی شود؟ آیا بازهم برای رسیدن به سِمت ها و مقام های حکومتی اینچنین سر و دست شکسته می شود؟

اما سوال مهم این است که «آیا مسئولین می پذیرند؟» که در چنین موقعیتی قرار گیرند و به سوالات مردم پاسخ دهند و مصداق این فراز از نامه امام علی (ع) به مالک اشتر باشند که فرمود:« برای کسانی که به تو نیاز دارند، زمانی معین کن که در آن فارغ از هر کاری به آنان‌بپردازی. برای دیدار با ایشان به مجلس عام بنشین، مجلسی که همگان در آن حاضرتوانند شد و، برای خدایی که آفریدگار توست، در برابرشان فروتنی نمایی و بفرمای‌تا سپاهیان و یاران و نگهبانان و پاسپانان به یک سو شوند، تا سخنگویشان بی‌هراس‌و بی‌لکنت زبان سخن خویش بگوید.که من از رسول الله(صلی الله علیه و آله) بارها شنیدم که می‌گفت:پاک و آراسته نیست امتی که در آن امت، زیردست نتواند بدون‌لکنت زبان حق خود را از قوی دست‌بستاند.پس تحمل نمای، درشتگویی یا عجزآنها را در سخن گفتن.و تنگ حوصلگی و خودپسندی را از خود دور ساز تا خداونددرهای رحمتش را به روی تو بگشاید و ثواب طاعتش را به تو عنایت فرماید.اگرچیزی می‌بخشی، چنان بخش که گویی تو را گوارا افتاده است و اگر منع می‌کنی، باید که منع تو با مهربانی و پوزشخواهی همراه بود. سپس کارهایی است که باید خود به انجام دادنشان پردازی. از آن جمله، پاسخ‌دادن است‌به کارگزاران در جایی که دبیرانت درمانده شوند.دیگر برآوردن نیازهای‌مردم است در روزی که بر تو عرضه می‌شوند، ولی دستیارانت در ادای آنها درنگ وگرانی می‌کنند.»

طیب سعیدی